Các chuyên gia y tế khẳng định rằng, việc hiến m.áu sau chủng ngừa COVID-19 là an toàn. Trên thực tế, hiến m.áu được khuyến khích mạnh mẽ, đặc biệt trong những tháng hè lượng m.áu hiến có xu hướng giảm.
Hội Chữ thập đỏ Hoa Kỳ báo cáo rằng phản ứng miễn dịch của người hiến m.áu đối với vắc-xin không bị gián đoạn khi cho m.áu và không làm giảm khả năng bảo vệ của kháng thể chống lại SARS-CoV-2. Ngoài ra, có thể hiến m.áu có kháng thể từ vắc-xin.
Những đối tượng nên và không nên hiến m.áu
Bạn có thể hiến m.áu bất cứ lúc nào sau tiêm chủng vắc-xin COVID-19, miễn là bạn cảm thấy khỏe mạnh, không cần chờ đợi thời gian giữa việc tiêm và hiến m.áu.
Theo Hội Chữ thập đỏ Hoa Kỳ, m.áu cũng có thể được hiến tặng giữa liều vắc-xin thứ nhất và thứ hai nếu là người cho không gặp bất cứ tác dụng phụ nào từ vắc-xin như đau cơ, nhức đầu, sốt… Việc hiến m.áu có thể tiếp tục sau khi hết các tác dụng phụ.
Mặc dù hiến m.áu là cách tuyệt vời để giúp đỡ những người đang phải đối mặt với tình trạng sức khỏe nguy cấp, song không phải ai cũng có đủ điều kiện hiến m.áu. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyên rằng, bạn không nên hiến m.áu nếu: mắc bệnh cúm, đau họng, cảm lạnh hoặc các bệnh n.hiễm t.rùng khác; vừa thực hiện một thủ thuật nha khoa, phải đợi 24 giờ trước khi hiến m.áu; gần thời điểm hiến m.áu có du lịch đến các quốc gia có nguy cơ cao mắc các bệnh n.hiễm t.rùng; quan hệ t.ình d.ục không an toàn, nguy cơ cao trong 12 tháng qua; không bị nhiễm hoặc không có các hành vi lây nhiễm HIV và các bệnh lây nhiễm qua đường truyền m.áu khác (virus viêm gan B, viêm gan C, giang mai…); người sử dụng các loại thuốc, chất kích thích; người đã từng sinh con trong vòng 9 tháng qua, phụ nữ có thai, đang cho con bú.
Về hiến tặng huyết tương hồi phục: trong thời kỳ đầu của đại dịch, các kháng thể từ huyết tương người tặng thu được từ những người hồi phục sau COVID-19 (gọi là huyết tương dưỡng), được cho là có lợi trong việc điều trị dịch bệnh. Tuy nhiên, các nghiên cứu gần đây chỉ ra rằng không phải như vậy. Do đó, theo Hội Chữ thập đỏ Hoa Kỳ, những người đã được chủng ngừa COVID-19 không đủ điều kiện hiến huyết tương dưỡng trong thời điểm này.
Hiến m.áu là nghĩa cử cao đẹp cho cộng đồng.
Các hình thức hiến m.áu
Có một số hình thức hiến m.áu khác nhau: m.áu toàn phần, huyết tương và tiểu cầu. Mỗi loại có các yêu cầu và điều kiện cụ thể. Hiện ở Việt Nam chủ yếu có 2 hình thức hiến m.áu là hiến m.áu toàn phần và hiến tặng tiểu cầu.
Hiến m.áu toàn phần: M.áu toàn phần chứa các tế bào hồng cầu, tế bào bạch cầu, tiểu cầu và huyết tương.
Điều kiện hiến m.áu toàn phần: Người khỏe mạnh, hoàn toàn tự nguyện hiến m.áu; t.uổi từ 18 – 60; cân nặng: 42kg với nữ và 45kg với nam; lượng m.áu hiến mỗi lần không quá 9ml/kg cân nặng; huyết sắc tố 120g/l; sau khi hiến m.áu, cần tối thiểu 12 tuần để có thể tiếp tục hiến m.áu hoặc tiểu cầu.
Hiến tặng tiểu cầu: Tiểu cầu là thành phần đông m.áu của m.áu, giúp cơ thể cầm m.áu khi bị thương. Hiến tặng tiểu cầu rất hữu ích đối với những bệnh nhân ung thư, mắc bệnh mạn tính hay bị chấn thương.
Điều kiện hiến tặng tiểu cầu: Người khỏe mạnh, hoàn toàn tự nguyện hiến m.áu; t.uổi: từ 18 – 60; có cân nặng từ 50kg trở lên; đáp ứng các tiêu chuẩn về sức khỏe: huyết áp, lượng huyết sắc tố, số lượng tiểu cầu… (được khám, xét nghiệm trước khi tham gia hiến tiểu cầu); kích thước tĩnh mạch phù hợp; đã hiến m.áu trước đó 12 tuần hoặc đã hiến tiểu cầu trước đó 3 tuần; sau khi hiến tiểu cầu, cần 3 tuần để hiến lần tiếp theo.
Ý nghĩa của việc hiến m.áu
Cho đến nay, m.áu là loại chế phẩm sinh học duy nhất chưa thể tổng hợp nhân tạo được. Các bác sĩ dựa vào nguồn m.áu được hiến tặng để cứu sống các bệnh nhân. Các cơ sở y tế dựa vào nguồn cung cấp m.áu từ người hiến để đáp ứng nhu cầu bệnh nhân, đảm bảo nguồn m.áu dự trữ cho các trường hợp khẩn cấp.
Truyền m.áu được sử dụng trong phẫu thuật, trong các chấn thương, bệnh nhân ung thư, bệnh mạn tính hay các bệnh nhân có bệnh lý rối loạn m.áu như: thiếu m.áu hồng cầu hình liềm, m.áu khó đông…
Hiến m.áu không chỉ là một việc làm có ích cho xã hội mà còn mang lại nhiều sức khỏe cho người hiến tặng như tạo trạng thái tinh thần tích cực, tâm lý thoải mái, giảm quá tải sắt cho cơ thể, tăng tạo m.áu mới, giảm nguy cơ đột quỵ… Trong thời điểm dịch bệnh căng thẳng, nguồn m.áu dự trữ tại các bệnh viện trở nên khan hiếm, do đó khuyến khích những người có đủ điều kiện nên tham gia hiến m.áu. Những người đã tiêm phòng COVID-19 cũng có thể hiến m.áu như bình thường.
Bệnh nhân ung thư có phản ứng miễn dịch tốt khi tiêm vaccine COVID-19
Khoảng 90% bệnh nhân ung thư có đủ kháng thể virus SARS-CoV-2 sau khi tiêm chủng.
Nhân viên y tế điều trị cho bệnh nhân COVID-19 tại bệnh viện ở Vũ Hán, Trung Quốc. Ảnh: AFP/TTXVN
Theo trang mạng CIDRAP News, trong hai nghiên cứu vừa mới được xuất bản gần đây trên tập san học thuật JAMA Oncology về COVID-19 và bệnh nhân ung thư, các nhà khoa học đều nhận thấy các bệnh nhân có phản ứng miễn dịch tốt khi được tiêm vaccine ngừa COVID-19 của hãng Pfizer/BioNTech.
Trong nghiên cứu của Israel, nhóm khoa học thuộc bệnh viện Beilinson ở thành phố Petah Tikva đã so sánh độ nhạy huyết thanh virus SARS-CoV-2 ở 102 bệnh nhân trưởng thành đang điều trị liệu pháp tiêm tĩnh mạch đối với khối u với 78 người khỏe mạnh khác từ ngày 22/2 đến ngày 15/3/2021.
Cả hai nhóm đều được kiểm tra độ nhạy huyết thanh sau khi hoàn thành đủ 2 liều vaccine ít nhất 12 ngày. Độ t.uổi trung bình của nhóm bệnh nhân ung thư tham gia nghiên cứu là 66 t.uổi, trong đó có 57% là nam giới. Các khối u phổ biến nhất là đường tiêu hóa (28%), phổi (25%) và vú (18%).
Kết quả nghiên cứu cho thấy 90% bệnh nhân ung thư có đủ kháng thể trước virus SARS-CoV-2. Tuy nhiên, độ bền và thời gian miễn dịch đối với vaccine Pfizer ở bệnh nhân ung thư cũng như ý nghĩa của chúng trong khả năng bảo vệ cơ thể trước COVID-19 vẫn chưa được xác định.
Các nhà nghiên cứu giải thích: “Phản ứng miễn dịch tế bào ở bệnh nhân ung thư bị hạn chế, điều này có thể làm cơ sở cho việc giảm phản ứng của họ với vaccine và có thể khiến họ mẫn cảm hơn so với những người khỏe mạnh, ngay cả khi có đủ lượng kháng thể. Nó cũng có thể dẫn đến độ bền của lớp bảo vệ bị suy giảm”.
Tuy nhiên, các tác giả gợi ý tiêm vaccine ngừa COVID-19 có thể làm giảm bớt nỗi sợ hãi và căng thẳng cho bệnh nhân ung thư và những người chăm sóc họ, đồng thời cho phép bệnh nhân ung thư cảm thấy an toàn khi đang được chăm sóc tại các trung tâm y tế.
“Phát hiện của chúng tôi cho thấy việc tiêm ngừa COVID-19 cho những bệnh nhân như vậy trong quá trình điều trị ung thư dưới bất kỳ hình thức nào nên được ưu tiên hàng đầu. Tuy nhiên, cho đến khi mối tương quan giữa mức độ kháng thể và khả năng bảo vệ được thiết lập, bệnh nhân ung thư, giống như những người dân khác, nên tiếp tục đeo khẩu trang và thực hiện giãn cách xã hội”, các tác giả kết luận.
Nghiên cứu thứ hai do các nhà khoa học thuộc Bệnh viện Trung tâm Ung thư Quốc gia ở Tokyo thực hiện tiến hành đo tỷ lệ huyết thanh virus SARS-CoV-2 ở 500 bệnh nhân ung thư và 1.190 nhân viên y tế từ 16 t.uổi trở lên tại 2 bệnh viện từ ngày 3/8 đến ngày 30/10/2020.
Mục tiêu của nghiên cứu là có được bức tranh toàn cảnh hơn về sự lây lan COVID-19 trong các cơ sở chăm sóc bệnh nhân ung thư, nơi mà nhân viên y tế cũng có nguy cơ lây nhiễm cao. Trong tổng số bệnh nhân ung thư tham gia nghiên cứu, 1,0% có kháng thể trước virus SARS-CoV-2 trong khi tỷ lệ đó ở nhân viên y tế là 0,67%.
Bệnh nhân mắc ung thư thường là nhóm đối tượng có nguy cơ cao bị nhiễm SARS-CoV-2 và dễ xảy ra các biến chứng nghiêm trọng khác, bao gồm cả t.ử v.ong. Chính vì vậy, việc tiêm ngừa COVID-19 hay tìm ra một loại vaccine đặc hiệu cho cho nhóm bệnh nhân trong quá trình điều trị ung thư nên trở thành ưu tiên hàng đầu cho các nhà khoa học và nghiên cứu y tế.
