Các hãng dược dự kiến ra mắt các loại vắc xin hiệu quả, thuận tiện hơn cho người dùng như có thể uống, xịt vào mũi, không cần bảo quản trong tủ lạnh.
Vắc xin Covid-19 được đ.ánh giá là một trong những loại vắc xin tốt nhất từng được tạo ra. Loại dược phẩm này có hiệu quả hơn 90% trong việc ngăn ngừa Covid-19, giảm nguy cơ bệnh trở nặng và t.ử v.ong.
Các hãng đang thử nghiệm những loại vắc xin không cần giữ lạnh, không cần tiêm 2 mũi, có ít tác dụng phụ hơn, không cần kim tiêm để dễ dàng cung cấp tới các vùng nông thôn và các nước đang phát triển.
Công ty Altimmune đang nghiên cứu loại vắc xin không cần tiêm
Tuy nhiên, hiện chưa có loại vắc xin Covid-19 thế hệ thứ hai nào sẵn sàng, các nước phải chờ ít nhất cho tới mùa thu này.
Các chuyên gia cho biết, 8 tỷ cư dân của Trái đất sẽ cần một hoặc hai liều vắc xin nên có rất nhiều cơ hội cho các loại vắc xin khác nhau.
Dược sĩ và quan chức trong lĩnh vực y tế công cộng John Grabenstein bày tỏ vắc xin có thể chống lại những biến thể khác nhau và các bệnh về đường hô hấp lý tưởng nhất là khoảng 10 năm trở lên giữa các lần tiêm.
Các cải tiến của thế hệ vắc xin thứ 2
Cả vắc xin của Moderna và Pfizer-BioNTech đều dựa trên công nghệ RNA thông tin (Mrna). Một công ty của Đức, CureVac, bắt đầu nghiên cứu mRNA nhiều năm trước, đang cố gắng tạo bước nhảy vọt và cho ra mắt vắc xin mới vào cuối năm nay.
Mariola Fotin-Mleczek, Giám đốc công nghệ của Công ty CureVac, cho biết, phiên bản thứ hai của vắc xin CureVac có liều lượng thấp hơn nhưng sẽ kích hoạt phản ứng miễn dịch cao hơn. Ngoài ra, vắc xin này sẽ không gặp phải các vấn đề về bảo quản lạnh như những vắc xin mRNA khác.
Vắc xin của CureVac hướng tới các quốc gia có thu nhập thấp và trung bình. Liều lượng thấp sẽ giúp giá vắc xin tương đối rẻ và không đòi hỏi nhiều yêu cầu về bảo quản, dễ dàng phân phối.
Không cần kim tiêm
Một số công ty đang nghiên cứu loại vắc xin không cần sử dụng kim tiêm. Thay vào đó, họ sẽ dùng giải pháp xịt vắc xin vào mũi.
Virus SARS-CoV-2 lan truyền qua các giọt b.ắn xâm nhập vào cơ thể qua mũi, đi vào đường hô hấp. Nếu vắc xin tạo ra khả năng miễn dịch niêm mạc sẽ ngăn ngừa được virus.
Vắc xin được đưa qua đường mũi có khả năng giảm các tác dụng phụ khi tiêm vào bắp tay như sốt và đau nhức cơ bắp. Trong thử nghiệm vắc xin cúm qua đường mũi, các tác dụng phụ nhẹ đến mức không có sự khác biệt giữa vắc xin hoạt tính và giả dược nước muối.
Vắc xin dạng hít với các tác dụng phụ hạn chế sẽ thích hợp với trẻ nhỏ.
Hãng dược phẩm Altimmune cũng tính tới một loại vắc xin không cần làm lạnh, giúp việc phân phối dễ dàng, không cần chuyên gia y tế được đào tạo chuyên sâu.
Công ty dự kiến sẽ công bố dữ liệu thử nghiệm giai đoạn đầu vào tháng 6. Nếu mọi việc suôn sẻ, họ sẽ nộp đơn xin phê duyệt của Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ vào đầu năm tới. Altimmune đang thử nghiệm hình thức tiêm cả một và hai liều.
Trong khi đó, Công ty ImmunityBio có trụ sở ở California (Mỹ) đang thử bốn kiểu vắc xin khác nhau – tiêm, nhỏ dưới lưỡi, uống thuốc và xịt mũi. Có thể sau khi tiêm, mọi người sẽ được xịt mũi để giảm nguy cơ nhiễm bệnh và khả năng lây lan virus qua đường hô hấp.
Có thể hiến m.áu sau tiêm phòng vắc-xin COVID-19?
Các chuyên gia y tế khẳng định rằng, việc hiến m.áu sau chủng ngừa COVID-19 là an toàn. Trên thực tế, hiến m.áu được khuyến khích mạnh mẽ, đặc biệt trong những tháng hè lượng m.áu hiến có xu hướng giảm.
Hội Chữ thập đỏ Hoa Kỳ báo cáo rằng phản ứng miễn dịch của người hiến m.áu đối với vắc-xin không bị gián đoạn khi cho m.áu và không làm giảm khả năng bảo vệ của kháng thể chống lại SARS-CoV-2. Ngoài ra, có thể hiến m.áu có kháng thể từ vắc-xin.
Những đối tượng nên và không nên hiến m.áu
Bạn có thể hiến m.áu bất cứ lúc nào sau tiêm chủng vắc-xin COVID-19, miễn là bạn cảm thấy khỏe mạnh, không cần chờ đợi thời gian giữa việc tiêm và hiến m.áu.
Theo Hội Chữ thập đỏ Hoa Kỳ, m.áu cũng có thể được hiến tặng giữa liều vắc-xin thứ nhất và thứ hai nếu là người cho không gặp bất cứ tác dụng phụ nào từ vắc-xin như đau cơ, nhức đầu, sốt… Việc hiến m.áu có thể tiếp tục sau khi hết các tác dụng phụ.
Mặc dù hiến m.áu là cách tuyệt vời để giúp đỡ những người đang phải đối mặt với tình trạng sức khỏe nguy cấp, song không phải ai cũng có đủ điều kiện hiến m.áu. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyên rằng, bạn không nên hiến m.áu nếu: mắc bệnh cúm, đau họng, cảm lạnh hoặc các bệnh n.hiễm t.rùng khác; vừa thực hiện một thủ thuật nha khoa, phải đợi 24 giờ trước khi hiến m.áu; gần thời điểm hiến m.áu có du lịch đến các quốc gia có nguy cơ cao mắc các bệnh n.hiễm t.rùng; quan hệ t.ình d.ục không an toàn, nguy cơ cao trong 12 tháng qua; không bị nhiễm hoặc không có các hành vi lây nhiễm HIV và các bệnh lây nhiễm qua đường truyền m.áu khác (virus viêm gan B, viêm gan C, giang mai…); người sử dụng các loại thuốc, chất kích thích; người đã từng sinh con trong vòng 9 tháng qua, phụ nữ có thai, đang cho con bú.
Về hiến tặng huyết tương hồi phục: trong thời kỳ đầu của đại dịch, các kháng thể từ huyết tương người tặng thu được từ những người hồi phục sau COVID-19 (gọi là huyết tương dưỡng), được cho là có lợi trong việc điều trị dịch bệnh. Tuy nhiên, các nghiên cứu gần đây chỉ ra rằng không phải như vậy. Do đó, theo Hội Chữ thập đỏ Hoa Kỳ, những người đã được chủng ngừa COVID-19 không đủ điều kiện hiến huyết tương dưỡng trong thời điểm này.
Hiến m.áu là nghĩa cử cao đẹp cho cộng đồng.
Các hình thức hiến m.áu
Có một số hình thức hiến m.áu khác nhau: m.áu toàn phần, huyết tương và tiểu cầu. Mỗi loại có các yêu cầu và điều kiện cụ thể. Hiện ở Việt Nam chủ yếu có 2 hình thức hiến m.áu là hiến m.áu toàn phần và hiến tặng tiểu cầu.
Hiến m.áu toàn phần: M.áu toàn phần chứa các tế bào hồng cầu, tế bào bạch cầu, tiểu cầu và huyết tương.
Điều kiện hiến m.áu toàn phần: Người khỏe mạnh, hoàn toàn tự nguyện hiến m.áu; t.uổi từ 18 – 60; cân nặng: 42kg với nữ và 45kg với nam; lượng m.áu hiến mỗi lần không quá 9ml/kg cân nặng; huyết sắc tố 120g/l; sau khi hiến m.áu, cần tối thiểu 12 tuần để có thể tiếp tục hiến m.áu hoặc tiểu cầu.
Hiến tặng tiểu cầu: Tiểu cầu là thành phần đông m.áu của m.áu, giúp cơ thể cầm m.áu khi bị thương. Hiến tặng tiểu cầu rất hữu ích đối với những bệnh nhân ung thư, mắc bệnh mạn tính hay bị chấn thương.
Điều kiện hiến tặng tiểu cầu: Người khỏe mạnh, hoàn toàn tự nguyện hiến m.áu; t.uổi: từ 18 – 60; có cân nặng từ 50kg trở lên; đáp ứng các tiêu chuẩn về sức khỏe: huyết áp, lượng huyết sắc tố, số lượng tiểu cầu… (được khám, xét nghiệm trước khi tham gia hiến tiểu cầu); kích thước tĩnh mạch phù hợp; đã hiến m.áu trước đó 12 tuần hoặc đã hiến tiểu cầu trước đó 3 tuần; sau khi hiến tiểu cầu, cần 3 tuần để hiến lần tiếp theo.
Ý nghĩa của việc hiến m.áu
Cho đến nay, m.áu là loại chế phẩm sinh học duy nhất chưa thể tổng hợp nhân tạo được. Các bác sĩ dựa vào nguồn m.áu được hiến tặng để cứu sống các bệnh nhân. Các cơ sở y tế dựa vào nguồn cung cấp m.áu từ người hiến để đáp ứng nhu cầu bệnh nhân, đảm bảo nguồn m.áu dự trữ cho các trường hợp khẩn cấp.
Truyền m.áu được sử dụng trong phẫu thuật, trong các chấn thương, bệnh nhân ung thư, bệnh mạn tính hay các bệnh nhân có bệnh lý rối loạn m.áu như: thiếu m.áu hồng cầu hình liềm, m.áu khó đông…
Hiến m.áu không chỉ là một việc làm có ích cho xã hội mà còn mang lại nhiều sức khỏe cho người hiến tặng như tạo trạng thái tinh thần tích cực, tâm lý thoải mái, giảm quá tải sắt cho cơ thể, tăng tạo m.áu mới, giảm nguy cơ đột quỵ… Trong thời điểm dịch bệnh căng thẳng, nguồn m.áu dự trữ tại các bệnh viện trở nên khan hiếm, do đó khuyến khích những người có đủ điều kiện nên tham gia hiến m.áu. Những người đã tiêm phòng COVID-19 cũng có thể hiến m.áu như bình thường.
