Rất nhiều người đã rơi vào tình huống dở khóc dở cười là lỡ ăn phải bánh mì mốc – sau đó bạn sẽ tự hỏi liệu có sao không? Phần còn lại nếu không bị mốc thì có tiếp tục ăn được nữa không?
Bài viết này sẽ giải thích nấm mốc là gì, tại sao nấm mốc lại có thể phát triển trên bánh mì và liệu lỡ ăn phải bánh mì mốc có sao không nhé!
Nấm mốc là gì?
Nấm mốc là một loại sinh vật đa bào, cùng họ với nấm. Có cấu tạo dạng sợi có phân nhánh và phát triển nhanh chóng trên thực phẩm tạo thành các đám sợi chằng chịt.
Nấm mốc tồn tại bằng cách phá vỡ và hấp thụ các chất dinh dưỡng từ thực phẩm mà chúng phát triển. Có thể nói, một khi nấm mốc phát triển trên thực phẩm chúng sẽ làm giảm giá trị dinh dưỡng của món ăn/thực phẩm đó.
Ngoài ra, nấm mốc còn có thể gây hư hại cho quần áo, vật dụng,.. hoặc thậm chí là gây bệnh cho động vật và các loại cây trồng. Tuy nhiên trong một số quá trình chế biến thực phẩm có sự liên quan tới nấm men thì đều cần tới vi sinh vật – bao gồm cả nấm mốc chẳng hạn như những loại phô mai cứng như parmesan, gorgonzola (nếu có nấm mốc chỉ cần cắt bỏ đi phần mốc và vẫn dùng được bình thường!).
Phần nấm mốc bạn nhìn thấy trên bánh mì là gì?
Các phần đốm mỏng của nấm mốc mà bạn nhìn thấy trên bánh mì là các khuẩn lạc bào tử – đây cũng chính là cách thức mà nấm sinh sản. Bào tử này có thể di chuyển trong không khí ở bên trong gói/túi đựng bánh mì và phát triển trên các phần khác của bánh.
Đây cũng là lý do mà bạn nhìn thấy phần mốc trên bánh mì có nhiều màu sắc như trắng, vàng, xanh lá cây hay xám, đen,… Màu sắc của nấm mốc sẽ tùy thuộc vào loại nấm đó là gì.
Tuy nhiên, bạn không thể xác định loại nấm mốc chỉ dựa vào màu sắc do màu sắc của các đốm này có thể thay đổi trong điều kiện môi trường phát triển khác nhau và có thể thay đổi trong vòng đời của nấm.
Các loại nấm mốc phát triển trên bánh mì bao gồm Aspergillus, Penicillium, Fusarium, Mucor và Rhizopus. Mỗi một họ này sẽ có nhiều chủng nhỏ khác nhau.
Lỡ ăn phải bánh mì bị mốc có sao không?
Một số loại nấm mốc có thể an toàn để tiêu thụ như vi sinh vật trong blue cheese (pho mát xanh). Tuy nhiên, các loại nấm mốc phát triển trên bánh mì sẽ làm cho bánh mì bị giảm hương vị và gây hại cho sức khỏe của bạn.
Đặc biệt là bạn không thể biết được loại nấm mốc nào đang có trên bánh mì của bạn chỉ bằng mắt thường cả nên tốt nhất, bạn cứ nghĩ rằng nó có hại và không nên ăn nó.
Ngoài ra, bạn cũng không nên ngửi bánh mì bị mốc vì bạn có thể sẽ hít phải các bào tử của nấm. Trong trường họp bạn bị dị ứng với nấm mốc thì khi hít phải có thể xảy ra các vấn đề về đường hô hấp, bao gồm cả hen suyễn. Đã có những trường hợp bị sốc phản vệ đe dọa tới tính mạng khi hít và ăn phải nấm mốc trong thực phẩm – mặc dù không phổ biến nhưng bạn vẫn cần hết sức cẩn thận.
Đừng cố ăn bánh mì bị mốc hay tìm cách loại bỏ phần bị mốc và ăn phần còn lại!
Theo USDA Hoa Kì thì nếu như phát hiện trên ổ bánh mì của mình có sự xuất hiện của nấm mốc thì tốt nhất đừng tiếc của, hãy vứt bỏ chúng ngay lập tức.
Mặc dù bạn chỉ có thể nhìn thấy một vài đốm nấm nhỏ nhưng các rễ “siêu nhỏ” của chúng có thể đã phát triển thành từng chùm bên trong thông qua các khe bánh mì. Do vậy, đừng cố cạo sạch nấm mốc đi hay dùng phần còn lại không bị mốc của bánh mì để ăn.
Một số nấm mốc có thể tạo ra các chất độc và có hại gọi là độc tố. Chúng có thể thông qua bánh mì và gây ảnh hưởng tới sức khỏe của bạn nếu ăn phải – nhất là khi nấm mốc phát triển nhiều.
Việc ăn phải bánh mì có nấm mốc có thể khiến bạn bị rối loạn tiêu hóa hay các bệnh lý nguy hiểm khác do độc tố trong nấm mốc có thể thay đổi cấu trúc vi sinh vật trong đường ruột của bạn. Và, thậm chí là cả động vật nếu ăn phải cũng không tốt lành gì đâu nhé, bạn cũng đừng tiếc của mà cho thú cưng của mình ăn.
Ngoài ra thì theo các nghiên cứu công bố trên Pubmed Central thì nếu tiếp xúc trong thời gian dài với một số độc tố của nấm mốc bao gồm aflatoxin do chủng Aspergillus sản sinh ra có thể liên quan tới tăng nguy cơ gây ung thư!
Cách xác định sự phát triển của nấm mốc trên bánh mì
Với bánh mì không có chất bảo quản và được để ở nhiệt độ phòng thời gian sử dụng thông thường là từ 3 – 4 ngày.
Chất bảo quản hay các thành phần khác có thể được thêm vào để bảo quản được bánh mì lâu hơn và ngăn chặn nấm mốc – nhưng bạn nên cân nhắc xem chúng có đem lại rủi ro về mặt sức khỏe hay không.
Một thành phần được sử dụng để bảo quản bánh mì phổ biến và an toàn là vi khuẩn acid lactic trong các loại bánh cần phải ủ chua. Chúng tạo ra loại acid giúp ngăn chặn sự phát triển của nấm mốc một cách tự nhiên.
Giấm, quế hay đinh hương cũng có thể giúp bạn ngăn chặn nấm mốc phát triển. Tuy nhiên nếu dùng chúng hương vị bánh mì của bạn có thể bị thay đổi nên thường bị hạn chế.
Mẹo bảo quản bánh mì
– Để bánh ở nơi khô ráo
Nếu như bạn thấy trong túi đựng có xuất hiện các hạt nước thì cần dùng khăn giấy lau khô gói lại rồi mới đóng chặt túi. Độ ẩm cũng là một yếu tố thuận lợi cho nấm mốc phát triển
– Nếu bạn tự làm bánh, đừng đóng gói khi bánh mì chưa nguội hoàn toàn
– Bảo quản trong tủ lạnh
Mặc dù tủ lạnh có thể làm chậm sự hình thành và phát triển của nấm mốc nhưng hơi lạnh từ tủ cũng có thể khiến bánh mì bị khô. Bạn có thể để ở tủ đông và ngăn cách bằng các mảnh giấy sáp chuyên dụng cho bánh và rã đông để sử dụng.
Với bánh mì không chứa gluten thì sẽ dễ gặp phải tình trạng nấm mốc hơn do có độ ẩm cao hơn và hạn chế thêm các chất bảo quản hóa học. Chính vì thế mà bạn sẽ thường thấy chúng được bán ở dạng đông lạnh.
Một số loại bánh mì có thể được hút chân không, nhưng sau khi mở gói chúng vẫn có thể bị nhiễm khuẩn nấm mốc và phát triển.
Tóm lại, điều quan trọng chính là bạn KHÔNG nên ăn bánh mì bị mốc hay ăn phần còn lại không bị mốc do chúng có ảnh hưởng trực tiếp tới sức khỏe của bạn. Do đó đừng nghĩ rằng lãng phí, sức khỏe của bạn vẫn là điều quan trọng hơn cả nhé!
Các loại nấm mốc gây ngộ độc thực phẩm không thể bỏ qua
Có nhiều loại nấm mốc gây ngộ độc thực phẩm cấp tính hoặc mãn tính vô cùng nguy hiểm với sức khoẻ con người. Đặc biệt là các loại nấm mốc có trong ngũ cốc, bánh mì, bơ, phomat… có thể gây ung thư nếu cơ thể bị nhiễm độc.
Việc tìm hiểu các loại nấm mốc gây ngộ độc thực phẩm giúp chúng ta bảo vệ sức khỏe tốt hơn. Đồng thời tìm ra biện pháp xử lý đúng cho từng loại thực phẩm. Dưới đây là một số loại nấm mốc gây ngộ độc thực phẩm không thể bỏ qua, chúng ta cần hiểu rõ để xử lý phù hợp.
1. Nấm mốc gây ngộ độc thực phẩm là gì?
Nấm mốc gây ngộ độc thực phẩm là các tế bào cực nhỏ phát triển trên rau củ, thịt, bơ, sữa… hoặc các loại hạt bảo quản ở môi trường ẩm ướt. Nấm mốc xuất hiện trên bề mặt thực phẩm khiến chúng bị thối hỏng, gây ngộ độc khi sử dụng.
Thực tế có hàng ngàn loại nấm mốc khác nhau. Chúng có thể gây ra những ảnh hưởng nhất định đến sức khỏe con người. Tùy vào môi trường phát triển, các loại nấm mốc có kiểu dáng và màu sắc rất dễ nhận biết.
Chẳng hạn như nấm mốc phát triển trên quả chanh thường có màu xanh lam, dạng bột. Nấm mốc phát triển trên dâu tây có dạng lông tơ màu trắng xám. Nấm mốc bánh mì ban đầu trông giống như lông tơ bông trắng. Vài ngày sau nó sẽ chuyển sang màu đen, có thể gây ngộ độc.
Các loại nấm mốc gây ngộ độc thực phẩm – Ảnh: Internet
2. Các loại nấm mốc gây ngộ độc thực phẩm phổ biến
Nhiều loại nấm mốc có độc tố vô cùng nguy hiểm. Chúng có thể gây ra ngộ độc cấp tính hoặc mãn tính. Các loại nấm mốc gây ngộ độc thực phẩm thường xuất hiện ở các loại hạt, ngũ cốc, bánh mì, thịt hun khói, trái cây, đồ hộp quá hạn sử dụng…
2.1. Nấm mốc gây ngộ độc thực phẩm từ ngũ cốc
Nấm mốc gây ngộ độc thực phẩm từ ngũ cốc chứa chất Mycotoxin vô cùng nguy hiểm. Đây là chất độc được tìm thấy từ nấm mốc phát triển ở gạo, ngô, khoai, sắn, các loại đậu và tinh bột. Bên cạnh đó, nó cũng được tìm thấy ở cần tây, nước ép nho, táo và các sản phẩm quá hạn sử dụng.
Bên cạnh Mycotoxin, ngũ cốc bị mốc meo còn chứa độc tố aflatoxin, nguyên nhân gây ung thư hàng đầu thế giới. Chất độc này có trong thức ăn chăn nuôi, nhiều nhất là ngô và lạc mốc.
Aflatoxin tác động trực tiếp đến thịt của động vật nuôi, khiến chúng bị nhiễm độc. Khi con người ăn thịt từ gia súc, gia cầm được nuôi bằng ngô, lạc mốc cũng sẽ bị ngộ độc mãn tính. Đây là chất độc hại rất khó kiểm soát trong an toàn vệ sinh thực phẩm.
2.2. Nấm mốc từ bánh mì, bánh kem
Bánh mì, bánh kem được chế biến từ tinh bột, có nguồn gốc từ ngũ cốc. Việc sử dụng bánh mì nhiễm nấm mốc luôn đi kèm với các mối nguy cho sức khoẻ. Nấm mốc từ bánh mì có thể sản sinh ra chất aflatoxin gây hại cho gan và các bộ phận khác của cơ thể.
Nấm mốc thường phát triển khi bảo quản bánh mì không đúng cách. Hoặc để bánh tiếp xúc với nước và môi trường ẩm ướt. Độc tố từ nấm mốc sẽ khởi sinh từ bề mặt bánh. Sau đó lan dần vào bên trong, chúng ta rất khó nhận biết điểm dừng của nó. Đặc biệt, độc tố từ nấm mốc trong bánh mì rất bền với nhiệt. Bạn hoàn toàn có thể bị ngộ độc nặng hoặc nhẹ khi ăn chúng.
Theo các chuyên gia thì nấm mốc từ bánh mì, bánh kem thường gây ngộ độc nặng. Nó có thể làm hại gan, ngộ độc thần kinh, xuất huyết hoặc gây ung thư. Chính vì thế, đối với bánh mì dù nhiễm nấm mốc ít hay nhiều, tốt hơn hết nên vứt bỏ nó.
2.3. Nấm mốc gây ngộ độc từ trái cây, bánh kẹo, thạch hoa quả
Thực tế, bạn chỉ phát hiện thực phẩm bị nấm mốc trên bề mặt với các biểu hiện đặc trưng rõ ràng. Một số biểu hiện khác như các chấm xanh mờ, lông xám, bụi trắng, vòng tròn nhỏ mịn trên trái cây, thạch hoa quả thường bị bỏ qua. Trong khi đó, tất cả những biểu hiện trên đều cho thấy thực phẩm đã bị nhiễm nấm mốc.
Nấm mốc gây ngộ độc thực phẩm từ trái cây – Ảnh: Internet
Khi thực phẩm có dấu hiệu nấm mốc phát triển mạnh, các sợi rễ xâm nhập sâu vào bên trong. Chất độc hại đã lan ra khắp bề mặt thực phẩm đó. Chính vì thế khi thấy hoa quả, thạch trái cây các loại mứt kẹo có dấu hiệu bị mốc, tốt hơn hết bạn nên vứt bỏ.
Tìm hiểu thêm bài viết: Ăn trái cây bị mốc để trong tủ lạnh có khiến bạn gặp vấn đề về sức khỏe không?
2.4. Nấm mốc phát triển trong tủ lạnh gây ngộ độc thực phẩm
Hầu hết các loại nấm mốc phát triển mạnh ở nhiệt độ nóng ẩm. Nhưng không loại trừ các loại nấm mốc ưa nhiệt độ lạnh cũng có thể gây ngộ độc. Nấm mốc hoàn toàn có thể phát triển bên trong tủ lạnh nếu không được vệ sinh sạch sẽ. Nó có khả năng chịu được muối và đường tốt hơn virus và vi khuẩn.
Chính vì thế, bạn có thể thấy nấm mốc xuất hiện trên bề mặt các loại thịt mặn, mứt và đồ ngọt. Một số thực phẩm đã được xử lý cũng có nguy cơ bị mốc khi để trong tủ lạnh như giăm bông, thịt xông khói, xúc xích Ý và thịt ba chỉ. Khi ăn các loại thực phẩm nhiễm nấm mốc kể trên bạn sẽ bị ngộ độc thực phẩm cấp hoặc mãn tính.
2.5. Nấm mốc từ các dụng cụ ăn uống, chế biến thực phẩm
Dụng cụ ăn uống, chế biến thực phẩm lâu ngày không sử dụng cũng có thể phát triển nấm mốc gây hại. Chúng có thể lan sang thực phẩm gây ô nhiễm dẫn tới ngộ độc. Đặc biệt là các dụng cụ như dao, thớt, bát đũa không được rửa sạch sẽ sau khi sử dụng.
Nấm mốc từ các dụng cụ có thể lây lan nhanh chóng ra trái cây, rau, củ. Để khắc phục tình trạng này bạn cần làm sạch dụng cụ bằng baking soda hòa tan với nước sạch. Đồng thời bảo quản bát đĩa, khăn lau, dao, thớt ở khu vực khô thoáng, sạch sẽ. Vứt bỏ những thứ không thể làm sạch. Giữ độ ẩm trong nhà càng thấp càng tốt để hạn chế nấm mốc phát triển.
3. Cách bảo quản thực phẩm khỏi nấm mốc
Để bảo quản thực phẩm khỏi nấm mốc, bạn cần tránh để thức ăn tiếp xúc với bào tử nấm trong không khí. Sử dụng màng bọc thực phẩm để giữ ẩm trước khi bỏ vào tủ lạnh.
– Bảo quản thực phẩm ở nơi khô ráo, độ ẩm thấp với nhiệt độ phù hợp. Đối với các loại thực phẩm dễ hỏng bạn cần bỏ vào hộp đựng sạch sẽ rồi bảo quản trong tủ lạnh.
– Không để đồ ăn dễ hỏng trong tủ lạnh quá 2 giờ. Đối với thức ăn thừa cần sử dụng trong vòng từ 3 – 4 ngày trước khi nấm mốc có cơ hội phát triển.
– Mua lượng thức ăn vừa đủ và có thể sử dụng nhanh chóng giúp ngăn ngừa nấm mốc phát triển.
– Làm sạch tủ lạnh, dụng cụ nấu nướng, bảo quản thực phẩm. Đồng thời vứt bỏ những đồ vật bị nấm mốc không thể làm sạch để tránh lây lan ra thực phẩm.
Trong trường hợp thực phẩm đã bị nhiễm nấm mốc bạn không nên ngửi chúng. Bởi nấm mốc từ thức ăn có thể gây ngộ độc đường hô hấp. Bên cạnh đó hãy loại bỏ chúng ngay để đảm bảo sức khỏe cho cả gia đình.
Bảo quản các loại hạt khỏi nấm mốc gây hại – Ảnh: Internet
4. Một số loại thực phẩm cần bỏ khi bị nấm mốc
Nấm mốc gây ngộ độc thực phẩm là điều hiển nhiên. Dưới đây là một số loại thực phẩm bạn cần vứt bỏ khi nhiễm nấm:
– Các loại thực phẩm chế biến sẵn như thịt xông khói, xúc xích, dăm bông bị nhiễm nấm hoặc hết hạn sử dụng.
– Thịt gia súc, gia cầm chăn nuôi bằng ngô, khoai, sắn, đậu bị mốc meo. Bởi thịt chứa độc tố gây ảnh hưởng đến sức khỏe con người khi sử dụng.
– Các loại thịt nấu chín để quá thời gian sử dụng, bị biến đổi về màu sắc, hình dáng, mùi vị.
– Các loại hạt, ngũ cốc bị nấm mốc. Phô mai mềm, phô mai kem, phô mai chevre, phô mai Bel…
– Các loại mứt, thạch, kem, sữa chua quá hạn sử dụng, có dấu hiệu bị mốc meo. Các loại trái cây, rau, củ mềm như dưa chuột, cà chua… Các loại bánh mì, bánh nướng, bánh kem bị nấm mốc.
