Theo Hội Đột quỵ TPHCM, ở Việt Nam, số ca đột quỵ tăng gấp 3 – 4 lần so với 5 – 10 năm trước và ngày càng trẻ hóa. Đáng chú ý, 75% các ca đột quỵ có liên quan trực tiếp hoặc gián tiếp đến tình trạng thừa cholesterol.
Điều đó cho thấy, thừa cholesterol nguy hiểm hơn chúng ta nghĩ.
TS.BS. Nguyễn Bá Thắng – Phó Chủ tịch Hội Đột quỵ TP.HCM; Trưởng Trung tâm khoa học Thần kinh Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM cho biết: “Cholesterol vốn là thành phần thiết yếu trong cơ thể, nhưng tình trạng thừa cholesterol sẽ gây ra hiện tượng tích tụ, tạo ra các mảng xơ vữa, khiến mạch m.áu hẹp lại và cuối cùng dẫn đến tắc nghẽn, từ đó gây thiếu m.áu não, dẫn đến đột quỵ. Các nghiên cứu thực tiễn đã cho thấy, 25% các ca đột quỵ liên quan trực tiếp đến tình trạng thừa cholesterol theo cơ chế này. Bên cạnh đó, thừa cholesterol cũng gián tiếp liên quan tới 50% các ca đột quỵ đối với các trường hợp tăng huyết áp, thoái hoá những mạch m.áu nhỏ.”
TS.BS. Nguyễn Bá Thắng – Phó Chủ tịch Hội Đột quỵ TP.HCM; Trưởng Trung tâm khoa học Thần kinh Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM
Theo Hội Đột quỵ TP.HCM, nếu kiểm soát tốt tình trạng thừa cholesterol trong cơ thể sẽ giúp giảm 27% nguy cơ đột quỵ. Tình trạng thừa cholesterol diễn ra khá âm thầm, gần như không có triệu chứng rõ ràng. Nhiều người chỉ phát hiện khi thực hiện các xét nghiệm hoặc khi đã gặp các biến chứng nguy hiểm, chẳng hạn như đột quỵ,… Do đó, cần biết nguyên nhân để chủ động phòng ngừa tình trạng này. Có hai nguyên nhân chính dẫn đến thừa cholesterol: yếu tố không thay đổi được (di truyền, t.uổi tác, giới tính, bệnh lý nền) và yếu tố thay đổi được (chế độ dinh dưỡng, lối sống, thói quen vận động)… Để kiểm soát nhóm yếu tố thay đổi được, mỗi người cần tầm soát, kiểm tra sức khỏe định kỳ, tăng cường vận động, tập luyện thể dục thể thao và đặc biệt là áp dụng một chế độ dinh dưỡng khoa học.
Theo Viện Y học Ứng dụng VN (VIAM), một chế độ dinh dưỡng giúp ngăn ngừa tình trạng thừa cholesterol là hạn chế sử dụng nguồn chất béo từ phủ tạng động vật, nước luộc thịt, óc, lòng, mỡ động vật, thức ăn nhanh, đồ đóng hộp… Thay vào đó, tăng cường bổ sung nguồn chất béo có lợi thường được tìm thấy nhiều trong các loại cá biển sâu như cá hồi, cá trích và trong các loại dầu thực vật như dầu gạo lứt, dầu đậu nành, dầu hướng dương,… Những loại dầu này còn đặc biệt giàu Gamma-Oryzanol và Phytosterol có khả năng giảm cholesterol m.áu. TS. BS. Trương Hồng Sơn, Viện trưởng Viện Y học ứng dụng Việt Nam cho biết: “Dưỡng chất Phytosterol có tác dụng giúp cơ thể giảm hấp thụ cholesterol. Trong khi đó, Gamma – Oryzanol có tác dụng ức chế enzyme thúc đẩy sản xuất cholesterol và tăng đào thải cholesterol thừa ra khỏi cơ thể.”
TS.BS. Nguyễn Bá Thắng khuyến cáo, đột quỵ không có dấu hiệu nhận biết trước nên cộng đồng không nên chủ quan mà phải chủ động trang bị kiến thức để tự bảo vệ chính mình và những người thân yêu với tinh thần “Đột quỵ – Phòng để không phải trị”.
5 thói quen ăn uống khiến cholesterol tăng vọt, nguy cơ cao mắc bệnh tim, đột quỵ
Cholesterol là một chất béo quan trọng, cần thiết cho hoạt động của cơ thể. Có hai loại cholesterol chính là loại “tốt” và loại “xấu”. Nếu loại xấu tăng nhiều quá hoặc mất cân đối giữa hai loại là nguy cơ gây ra các bệnh như: nhồi m.áu cơ tim, tai biến mạch não,…
Cholesterol cao là một yếu tố nguy cơ chính của bệnh tim, nguyên nhân gây t.ử v.ong phổ biến nhất và đột quỵ là nguyên nhân gây t.ử v.ong đứng hàng thứ tư ở Mỹ.
Tại Việt Nam, tỷ lệ người Việt Nam thừa cholesterol đang ở mức đáng báo động và có xu hướng gia tăng. Theo kết quả điều tra Quốc gia về yếu tố nguy cơ bệnh không lây nhiễm năm 2015, trung bình 10 người trưởng thành có 3 trường hợp thừa cholesterol trong cơ thể. Bên cạnh đó, báo cáo này ghi nhận hơn 50% phụ nữ trung niên trong độ t.uổi 50-65 gặp các vấn đề liên quan đến thừa cholesterol.
Dư thừa cholesterol là một trong những nguyên nhân trực tiếp làm tăng tỷ lệ các bệnh tai biến mạch m.áu não (đột quỵ), nhồi m.áu cơ tim, bệnh mạch vành và tăng huyết áp…
Điều đáng sợ nhất của cholesterol cao là nó không có triệu chứng, vì vậy nếu không xét nghiệm m.áu, nhiều người không biết lượng cholesterol trong cơ thể mình có cao hay không. Vì lý do này, điều quan trọng nhất là phải thực hiện các biện pháp phòng ngừa để bảo vệ bản thân khỏi nguy cơ mắc bệnh nguy hiểm.
Thói quen ăn uống hàng ngày có thể có tác động lớn đến lượng cholesterol trong cơ thể của bạn kể cả là cholesterol tốt hay. Các chuyên gia dinh dưỡng cảnh báo mọi người nên dừng ngay 5 thói quen ăn uống xấu dưới đây để giữ cholesterol ở mức lành mạnh, bảo vệ sức khỏe tim mạch và não bộ.
1. Không ăn đủ chất xơ
Nếu chế độ ăn uống của bạn ít thực phẩm giàu chất xơ, có thể khiến cơ thể chứa hàm lượng cholesterol cao. Chuyên gia dinh dưỡng Diana Gariglio-Clelland nói: “Chất xơ được tìm thấy trong thực phẩm có nguồn gốc thực vật như ngũ cốc nguyên hạt, trái cây, rau, quả hạch, hạt và các loại đậu có liên quan đến việc giảm cholesterol LDL, được coi là cholesterol xấu vì nó có xu hướng thúc đẩy viêm và tích tụ mảng bám trong động mạch. Chất xơ hòa tan được tìm thấy trong các loại thực phẩm như yến mạch, táo, hạt lanh và các loại đậu đặc biệt có lợi cho việc giảm cholesterol”.
2. Chế độ ăn nhiều carbs tinh chế
Cho dù bạn là người thường xuyên uống soda hay thèm ăn bánh mì trắng, việc ăn các loại carbohydrate tinh chế quá nhiều có thể là nguyên nhân quan trọng trong việc đưa mức cholesterol của bạn vào vùng nguy hiểm.
Chuyên gia dinh dưỡng Gariglio-Clelland nói: “Các nghiên cứu đã phát hiện ra rằng khi chất béo bão hòa được thay thế bằng tinh bột như đường, tỷ lệ cholesterol có xu hướng xấu đi, có nghĩa là cholesterol tốt giảm xuống và cholesterol xấu tăng lên”.
3. Chế độ ăn nhiều sản phẩm động vật
Chế độ ăn ít carb, nhiều chất béo đang phổ biến hiện nay, nhưng về lâu dài, cách ăn này có thể có một số tác dụng phụ bất lợi liên quan đến cholesterol của bạn.
Nếu bạn đói do lượng carbohydrate thấp hơn, bạn có thể tiêu thụ quá nhiều chất béo. Nếu chất béo bão hòa, nguy cơ mắc bệnh tim mạch của bạn sẽ tăng lên.
4. Nấu ăn bằng bơ
Randazzo Kirschner cho biết, cho dù bạn đang sử dụng bơ để thêm hương vị cho món ăn yêu thích của mình hay ném một ít bơ vào chảo khi nướng bít tết, nếu dùng bơ là chất béo để nấu ăn bạn có thể đang khiến mức cholesterol tăng, không tốt cho sức khỏe.
Thay vào đó, cô ấy khuyến nghị nên sử dụng các loại dầu có nguồn gốc thực vật để nấu ăn như dầu ô liu nguyên chất, dầu bơ hoặc dầu cây rum, có thể làm giảm đáng kể lượng cholesterol toàn phần và LDL.
5. Chế độ ăn kiêng giàu chất béo chuyển hóa
Mặc dù các nhà sản xuất thực phẩm được yêu cầu loại bỏ chất béo chuyển hóa khỏi công thức nấu ăn của họ, những chất béo tổng hợp không lành mạnh này vẫn được sử dụng trong một số nhà hàng để chiên thực phẩm và ăn chúng có thể khiến lượng cholesterol của bạn tăng vọt.
Chất béo chuyển hóa được tìm thấy trong dầu hydro hóa một phần” Ăn một lượng lớn chất béo chuyển hóa mỗi ngày có thể làm tăng LDL, hay còn gọi là cholesterol :xấu”.
