“Dù thoát c.hết nhưng bây giờ tôi không thể nói chuyện và diễn đạt rõ ràng, tay chân run yếu đi nhiều, chắc phải bỏ luôn nghề lái xe” – nam tài xế trong gia đình đã có 2 người mất vì đột quỵ chia sẻ.
Đó là trường hợp của anh Thành K., hành nghề tài xế tại TP.HCM, một trong số ít những trường hợp hiếm hoi được cứu sống thành công sau cơn đột quỵ.
Thức dậy đã thấy nằm trong bệnh viện
Anh cho biết thời điểm xảy ra sự việc, anh chỉ thấy buồn ngủ khi đang lái xe.
Về được đến nhà, anh K. ngủ li bì và khi thức dậy đã thấy mình nằm trong bệnh viện, lúc đó mới biết mình đã được bác sĩ cứu sống từ cơn đột quỵ.
“Dù thoát c.hết nhưng bây giờ tôi không thể nói chuyện, diễn đạt rõ ràng, tay chân run và yếu đi nhiều, chắc phải bỏ luôn nghề lái xe” – nam tài xế nói.
Hiện tại, anh K. đang tập vật lý trị liệu đồng thời sử dụng thuốc hạ cholesterol kết hợp cùng nhiều loại thuốc khác.
Gia đình cho biết, do đặc thù công việc, anh K thường xuyên ăn uống qua loa, giờ giấc thất thường và ưu tiên thức ăn nhanh…
Trước đó, họ hàng cũng có hai người mất vì đột quỵ, trong đó có một người chỉ mới hơn 30 t.uổi. Nhưng không ai biết và cũng không ngờ đột quỵ lại có liên quan đến tình trạng thừa cholesterol.
Một bệnh nhân đột quỵ đang tập vận động trở lại.
Theo thống kê của Bộ Y tế, cứ 10 người Việt Nam trưởng thành thì có 3 người bị thừa cholesterol.
Trên thế giới, đột quỵ là nguyên nhân gây t.ử v.ong đứng thứ 3 sau bệnh tim mạch và ung thư. Thậm chí tại Việt Nam, đột quỵ là nguyên nhân gây t.ử v.ong hàng đầu.
Các thống kê cũng cho thấy số bệnh nhân đột quỵ dưới 45 t.uổi đang ngày càng gia tăng.
50% người bệnh đột quỵ không thể tự sinh hoạt mà phải sống lệ thuộc vào người khác.
75% người bệnh đột quỵ không thể trở về cuộc sống sinh hoạt bình thường.
Giảm 27% nguy cơ đột quỵ nếu kiểm soát được thừa cholesterol
TS.BS. Nguyễn Bá Thắng, Phó Chủ tịch Hội Đột quỵ TP.HCM, Trưởng Trung tâm khoa học Thần kinh, Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM cho biết, cholesterol vốn là thành phần thiết yếu trong cơ thể.
Nhưng tình trạng thừa cholesterol sẽ gây ra hiện tượng tích tụ, tạo ra các mảng xơ vữa, khiến mạch m.áu hẹp lại và cuối cùng dẫn đến tắc nghẽn từ đó gây thiếu m.áu não, dẫn đến đột quỵ.
Các nghiên cứu thực tiễn đã cho thấy, 25% các ca đột quỵ liên quan trực tiếp đến tình trạng thừa cholesterol theo cơ chế này.
Bên cạnh đó, thừa cholesterol cũng gián tiếp liên quan tới 50% các ca đột quỵ đối với các trường hợp tăng huyết áp, thoái hoá những mạch m.áu nhỏ.
“Tóm lại, có 75% các ca đột quỵ có liên quan trực tiếp hoặc gián tiếp đến thừa cholesterol. Tình trạng thừa cholesterol gia tăng, đồng nghĩa với việc nguy cơ đột quỵ theo đó cũng tăng” – TS.BS Thắng phân tích.
75% các ca đột quỵ có liên quan trực tiếp hoặc gián tiếp đến thừa cholesterol.
Theo Hội Đột quỵ TP.HCM, nếu kiểm soát tốt tình trạng thừa cholesterol trong cơ thể sẽ giúp giảm 27% nguy cơ đột quỵ.
Tình trạng thừa cholesterol diễn ra khá âm thầm, gần như không có triệu chứng rõ ràng. Nhiều người chỉ phát hiện khi thực hiện các xét nghiệm hoặc khi đã gặp các biến chứng nguy hiểm, chẳng hạn như đột quỵ.
Do đó, cần biết nguyên nhân để chủ động phòng ngừa tình trạng này.
Có hai nguyên nhân chính dẫn đến thừa cholesterol: yếu tố không thay đổi được (di truyền, t.uổi tác, giới tính, bệnh lý nền) và yếu tố thay đổi được xuất phát từ thói quen hàng ngày như chế độ dinh dưỡng không lành mạnh, lối sống thiếu vận động, hút t.huốc l.á, dùng chất kích thích (rượu, bia…).
Ngoài yếu tố nguyên nhân không thay đổi được thì mỗi người đều có thể kiểm soát tình trạng thừa cholesterol bằng các biện pháp như tầm soát, kiểm tra sức khỏe định kỳ, tăng cường vận động, tập luyện thể dục thể thao và đặc biệt là áp dụng một chế độ dinh dưỡng khoa học.
Trước thực trạng đáng báo động về tình trạng thừa cholesterol dẫn đến tăng nguy cơ đột quỵ, Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM phối hợp cùng Hội Đột quỵ TP.HCM thực hiện phóng sự ” Đột quỵ – Đừng để bạn là người tiếp theo “.
Việc đẩy mạnh tuyên truyền về thực trạng ” Thừa cholesterol – Tăng nguy cơ đột quỵ ” của BV nhằm nâng cao nhận thức của cộng đồng đối với vấn đề này, đồng thời kêu gọi cộng đồng kiểm soát tình trạng thừa cholesterol để phòng ngừa đột quỵ.
75% các ca đột quỵ liên quan đến thừa cholesterol
Theo Hội Đột quỵ TPHCM, ở Việt Nam, số ca đột quỵ tăng gấp 3 – 4 lần so với 5 – 10 năm trước và ngày càng trẻ hóa. Đáng chú ý, 75% các ca đột quỵ có liên quan trực tiếp hoặc gián tiếp đến tình trạng thừa cholesterol.
Điều đó cho thấy, thừa cholesterol nguy hiểm hơn chúng ta nghĩ.
TS.BS. Nguyễn Bá Thắng – Phó Chủ tịch Hội Đột quỵ TP.HCM; Trưởng Trung tâm khoa học Thần kinh Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM cho biết: “Cholesterol vốn là thành phần thiết yếu trong cơ thể, nhưng tình trạng thừa cholesterol sẽ gây ra hiện tượng tích tụ, tạo ra các mảng xơ vữa, khiến mạch m.áu hẹp lại và cuối cùng dẫn đến tắc nghẽn, từ đó gây thiếu m.áu não, dẫn đến đột quỵ. Các nghiên cứu thực tiễn đã cho thấy, 25% các ca đột quỵ liên quan trực tiếp đến tình trạng thừa cholesterol theo cơ chế này. Bên cạnh đó, thừa cholesterol cũng gián tiếp liên quan tới 50% các ca đột quỵ đối với các trường hợp tăng huyết áp, thoái hoá những mạch m.áu nhỏ.”
TS.BS. Nguyễn Bá Thắng – Phó Chủ tịch Hội Đột quỵ TP.HCM; Trưởng Trung tâm khoa học Thần kinh Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM
Theo Hội Đột quỵ TP.HCM, nếu kiểm soát tốt tình trạng thừa cholesterol trong cơ thể sẽ giúp giảm 27% nguy cơ đột quỵ. Tình trạng thừa cholesterol diễn ra khá âm thầm, gần như không có triệu chứng rõ ràng. Nhiều người chỉ phát hiện khi thực hiện các xét nghiệm hoặc khi đã gặp các biến chứng nguy hiểm, chẳng hạn như đột quỵ,… Do đó, cần biết nguyên nhân để chủ động phòng ngừa tình trạng này. Có hai nguyên nhân chính dẫn đến thừa cholesterol: yếu tố không thay đổi được (di truyền, t.uổi tác, giới tính, bệnh lý nền) và yếu tố thay đổi được (chế độ dinh dưỡng, lối sống, thói quen vận động)… Để kiểm soát nhóm yếu tố thay đổi được, mỗi người cần tầm soát, kiểm tra sức khỏe định kỳ, tăng cường vận động, tập luyện thể dục thể thao và đặc biệt là áp dụng một chế độ dinh dưỡng khoa học.
Theo Viện Y học Ứng dụng VN (VIAM), một chế độ dinh dưỡng giúp ngăn ngừa tình trạng thừa cholesterol là hạn chế sử dụng nguồn chất béo từ phủ tạng động vật, nước luộc thịt, óc, lòng, mỡ động vật, thức ăn nhanh, đồ đóng hộp… Thay vào đó, tăng cường bổ sung nguồn chất béo có lợi thường được tìm thấy nhiều trong các loại cá biển sâu như cá hồi, cá trích và trong các loại dầu thực vật như dầu gạo lứt, dầu đậu nành, dầu hướng dương,… Những loại dầu này còn đặc biệt giàu Gamma-Oryzanol và Phytosterol có khả năng giảm cholesterol m.áu. TS. BS. Trương Hồng Sơn, Viện trưởng Viện Y học ứng dụng Việt Nam cho biết: “Dưỡng chất Phytosterol có tác dụng giúp cơ thể giảm hấp thụ cholesterol. Trong khi đó, Gamma – Oryzanol có tác dụng ức chế enzyme thúc đẩy sản xuất cholesterol và tăng đào thải cholesterol thừa ra khỏi cơ thể.”
TS.BS. Nguyễn Bá Thắng khuyến cáo, đột quỵ không có dấu hiệu nhận biết trước nên cộng đồng không nên chủ quan mà phải chủ động trang bị kiến thức để tự bảo vệ chính mình và những người thân yêu với tinh thần “Đột quỵ – Phòng để không phải trị”.
