Theo khuyến cáo của các chuyên gia y tế, người dân khi ra đường vào thời điểm chỉ số UV đạt đỉnh trong ngày là từ 10 giờ – 14 giờ cần thực hiện đầy đủ các biện pháp bảo vệ cơ thể, chống nắng, giữ nhiệt…
Theo Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia, ngày 14/6, chỉ số nóng bức (HI-Heat Index), chỉ số tia cực tím (UV) tại các tỉnh, thành thuộc khu vực Bắc Bộ và Nam Bộ đều ở ngưỡng nguy cơ gây hại rất cao từ 8.5 đến 9.5. Các tỉnh, thành thuộc khu vực Trung Bộ ở ngưỡng nguy cơ gây hại cao từ 6 đến 6.8.
Về chỉ số nóng bức, tại Thủ đô Hà Nội, thành phố Hạ Long (Quảng Ninh), thành phố Đà Nẵng, thành phố Quy Nhơn (Bình Định), Thành phố Hồ Chí Minh tiếp tục đạt mức 32-41 (mức đặc biệt cẩn trọng).
Với mức nhiệt này, người dân có khả năng bị say nắng, kiệt sức nếu tiếp xúc với nắng nóng hoặc hoạt động thể chất kéo dài.
Mức độ nguy hiểm của chỉ số nhiệt được phân loại như sau:
–
– 27-32: Cẩn trọng: Có thể gây mệt mỏi, nếu duy trì tiếp xúc và hoạt động thể chất kéo dài.
– 32-41: Đặc biệt cẩn trọng: Có khả năng say nắng, chuột rút hoặc kiệt sức vì nóng khi tiếp xúc hoặc hoạt động thể chất kéo dài.
– 41-54: Nguy hiểm: Rấy có khả năng bị say nắng, kiệt sức vì nóng. Sốc nhiệt có thể xảy ra nếu tiếp xúc hoặc hoạt động thể chất kéo dài.
->54: Đặc biệt nguy hiểm: Rất có khả năng bị say nắng, sốc nhiệt.
Dự báo chỉ số tia cực tím đạt mức cực đại lúc 12 giờ trong ngày 14/6 như sau:
– Thành phố Hạ Long (Quảng Ninh) ở mức 9.1
– Thành phố Hải Phòng và Thủ đô Hà Nội ở mức 8.5
– Thành phố Huế (Thừa Thiên – Huế) ở mức 5.9
– Thành phố Đà Nẵng ở mức 5.5
– Thành phố Hội An (Quảng Nam) ở mức 6.8
– Thành phố Nha Trang (Khánh Hòa) ở mức 9.0
– Thành phố Hồ Chí Minh và thành phố Cà Mau (Cà Mau) ở mức 9.5
– Thành phố Cần Thơ ở mức 9.3.
Mức độ nguy cơ gây hại của chỉ số tia cực tím được chia ra như sau:
– Từ 1-2: Nguy cơ gây hại thấp: Có thể ở ngoài trời một cách an toàn.
– Từ 3-5: Nguy cơ gây hại trung bình:
Khuyến cáo: Nên ở dưới bóng mát thời gian ban trưa; Che chắn khi ra ngoài; Bôi kem chống nắng; Đeo kính râm khi có nắng gắt
– Từ 6-7: Nguy cơ gây hại cao
Khuyến cáo: Nên ở dưới bóng mát trong thời gian ban trưa; Che chắn khi ra ngoài; Bôi kem chống nắng, đeo kính râm
– Từ 8-11: Nguy cơ gây hại rất cao
Khuyến cáo: Hạn chế ở ngoài trời trong thời điểm ban trưa; Nên ở dưới bóng mát; Che chắn khi ra ngoài; Bôi kem chống nắng, đeo kính râm và đội mũ bắt buộc.
Một số nguy cơ có thể gặp khi nắng nóng, chỉ số nhiệt cao
– Sốc nhiệt
Theo PGS.TS Nguyễn Văn Chi: Sốc nhiệt là tình trạng nhiệt độ cơ thể tăng cao đến mức gây tổn thương đến hệ thống thần kinh trung ương và các mô khác, đặc biệt khi nhiệt độ cơ thể đạt mức 40C hoặc cao hơn.
Dấu hiệu đầu tiên của sốc nhiệt là vã mồ hôi khi cơ thể phản ứng tỏa nhiệt. Nhiệt độ tăng dần, tăng dần đến khi cơ thể không giải phóng được khiến bệnh nhân kiệt sức và ngất xỉu.
Bạn cũng có thể gặp phải các triệu chứng khác của sốc nhiệt, bao gồm: Đau đầu; Chóng mặt và choáng váng; Da đỏ, nóng và khô; Yếu cơ hoặc chuột rút; Buồn nôn và ói mửa; Nhịp tim nhanh; Thở nhanh, thở nông. Nếu nặng hơn bệnh nhân sẽ có những biểu hiện thay đổi hành vi như nhầm lẫn, mất phương hướng hoặc loạng choạng, thậm chí co giật, mất ý thức, hôn mê…
– Mất nước cơ thể
Những người đang tập thể dục, vận động viên, công nhân làm việc ngoài trời, t.rẻ e.m, người cao t.uổi… là những đối tượng dễ bị mất nước cơ thể trong những ngày nắng nóng, nhiệt độ cao.
Các triệu chứng nhẹ của tình trạng mất nước bao gồm: Môi và lưỡi khô; Đau đầu; Yếu ớt, chóng mặt hoặc mệt mỏi cực độ; Nước tiểu ít và sậm màu hơn bình thường; Buồn nôn.
Các triệu chứng nghiêm trọng bao gồm: Tiêu chảy nặng hoặc tiêu chảy vừa phải trong 24 giờ trở lên; Phân có m.áu hoặc phân đen; Xuất hiện mất phương hướng, dễ cáu kỉnh hoặc có mệt mỏi cực độ; Ít đi tiểu; Miệng, da rất khô; Thở nhanh hoặc nhịp tim nhanh; Mắt trũng.
Cách phòng tránh sốc nhiệt do nắng nóng
Để đề phòng sốc nhiệt, mỗi người phải có các biện pháp bảo vệ cơ thể như mặc quần áo bảo hộ lao động chống nắng, làm thông thoáng, che chắn, khi làm việc ngoài trời. Đặc biệt cần lưu ý uống đủ nước để phòng mất nước.
Nếu phải lưu thông trên đường thì cần đội mũ nón, che ô, mặc đồ chống nắng.
Người lao động ngoài trời ngoài việc có đầy đủ phương tiện dụng cụ chống nắng thì cứ sau 1 khoảng thời gian phải vào chỗ mát tạm nghỉ 10 – 15 phút để cơ thể hạ nhiệt và bổ sung thêm nước cho cơ thể. Trung bình một người nên uống từ 2,5 -3 lít nước/ngày trong những ngày nắng nóng.
Đề phòng mất nước cơ thể trong ngày nắng nóng
Để giữ mát và đủ nước cho cơ thể trong ngày nắng nóng, cần ghi nhớ những nguyên tắc sau: – Giảm cường độ tập thể dục hoặc hoạt động trong những ngày nắng nóng. Tập luyện càng nhiều, cường độ cao thì lượng mồ hôi sản sinh ra và tổng lượng dịch cơ thể khác tăng lên, lượng nước trong cơ thể mất đi nhiều hơn.
– Uống đủ nước: Ngoài việc uống nước khi khát, cần chú ý tránh đồ uống có chứa caffeine hoặc rượu vì các loại đồ uống này có thể kích thích sản xuất nước tiểu, qua đó thúc đẩy sự mất nước. Ngoài nước ra, bạn cũng có thể lựa chọn một trong những đồ uống thể thao với nhiều hương vị có sẵn trên thị trường. Thức uống thể thao giúp thay thế một số chất điện giải mà cơ thể bị mất qua mồ hôi và cung cấp năng lượng carbohydrate cho cơ bắp hoạt động.
Nhu cầu nước ở từng nhóm như sau:
Người lớn: trung bình cần 8 -10 ly mỗi ngày vào mùa nắng nóng, mỗi ly chứa 200ml. Người lớn cần 300ml chất lỏng trước khi bắt đầu hoạt động cũng như thêm 150ml mỗi 10 – 20 phút trong khi đang hoạt động. Nên tiêu thụ 400-600ml chất lỏng trong vòng 2 giờ đầu tiên khi hoạt động ngoài trời.
T.rẻ e.m: cần 100-200ml chất lỏng trước khi bắt đầu các hoạt động ngoài trời và sau đó bổ sung 100ml mỗi 20 phút nếu vẫn ở ngoài trời nắng nóng. Kể cả khi quay trở vào nhà sau hoạt động ngoài trời, trẻ vẫn cần tiêu thụ từ 200-400ml chất lỏng trong vòng 2 giờ đầu tiên sau khi chúng ngừng hoạt động.
Sốc nhiệt do nắng nóng – Coi chừng đột tử
Thời tiết khắp cả nước đang nắng nóng cao độ, tai nạn do sốc nhiệt rất dễ xảy ra nên cần phải biết đề phòng và cấp cứu đúng cách.
Nắng nóng kéo dài nguy cơ có thể xảy ra sốc nhiệt (say nắng). Sốc nhiệt là chứng bệnh xảy ra đột ngột, nếu không phát hiện và xử trí kịp thời có thể để lại những biến chứng nặng nề, thậm chí đột tử.
Bị sốc nhiệt, vì sao?
Sốc nhiệt là tình trạng thân nhiệt tăng cao quá mức (trên 40 o C) và diễn ra đột ngột chủ yếu do tiếp xúc với nhiệt độ ngoài trời quá cao trong một khoảng thời gian dài, trong khi cơ thể chưa kịp thích nghi dẫn đến ra nhiều mồ hôi khiến mất nước, chất điện giải làm tổn thương hệ thống kiểm soát thân nhiệt (điều hòa thân nhiệt) của thần kinh trung ương.
Sốc nhiệt gặp ở một số đối tượng làm việc nặng nhọc: tập thể dục, thể thao, vận động viên bóng đá, chạy hoặc công nhân, người lao động làm việc dưới trời nắng nóng trong khi họ làm việc với cường độ cao, kéo dài. Khi làm việc quá sức, cơ thể chúng ta sản sinh ra một lượng nhiệt lớn, đồng thời mồ hôi sẽ được tiết ra làm mát cơ thể. Tuy nhiên, khi sốc nhiệt xảy ra, trung tâm kiểm soát nhiệt độ của cơ thể có thể bị rối loạn, vì vậy, cơ chế làm mát không xảy ra. Cứ như vậy, nhiệt độ cơ thể tiếp tục tăng cao và đẩy nạn nhân vào tình huống nguy hiểm. Sốc nhiệt nếu không điều trị kịp thời có thể gây tổn thương não, tim, thận và tiêu cơ vân.
Bên cạnh đó, sốc nhiệt có thể do mặc nhiều quần áo hoặc áo không hút mồ hôi trong khi đi ra ngoài trời nắng. Do mặc nhiều lớp vải khiến mồ hôi khó thoát ra, ngấm vào người dẫn đến cơ thể khó làm mát nhanh chóng.
Ngoài ra, sốc nhiệt có thể gặp ở người uống rượu do có thể ảnh hưởng đến khả năng điều chỉnh nhiệt độ của cơ thể, đặc biệt khi uống rượu lại đi ra ngoài trời nắng nóng. Sốc nhiệt cũng có thể xảy ra do cơ thể thiếu nước bởi ra mồ hôi.
Một số yếu tố thuận lợi dễ xảy ra sốc nhiệt là nhiệt độ và, độ ẩm ngoài trời tăng cao hoặc hay gặp ở người mắc bệnh tim, tăng huyết áp hoặc rối loạn da hoặc do mắc bệnh ung thư.
Cách cấp cứu người bị say nắng.
Dấu hiệu nhận biết sốc nhiệt
Sốc nhiệt thường biểu hiện ban đầu bằng các rối loạn nhẹ liên quan tới nhiệt như chuột rút, khát nước và chóng mặt. Nhưng sốc nhiệt cũng có thể xảy ra ngay cả khi không có dấu hiệu tổn thương do nhiệt báo trước. Khi bị nặng hơn, người bị sốc nhiệt thường lú lẫn, lo lắng, nói lắp, cáu kỉnh, mê sảng, co giật và nếu nặng có thể hôn mê, nếu cấp cứu không kịp thời có thể đột tử.
Một số triệu chứng kèm theo khi bị sốc nhiệt là đau nửa đầu, khó thở, buồn nôn hoặc nôn, nóng bừng mặt. Những triệu chứng sốc nhiệt nguy hiểm có thể xuất hiện như sốt cao, ngất xỉu (kiệt sức vì nóng), nặng sẽ dẫn đến các rối loạn hệ thần kinh như mê sảng, rối loạn hô hấp như thở nhanh, rối loạn tim mạch. Nhiệt độ cơ thể nạn nhân lớn hơn hoặc bằng 40 0 C là dấu hiệu chính của sốc nhiệt.
Ngoài ra, sốc nhiệt có thể thấy da nóng và khô khi chạm vào (tuy nhiên nếu sốc nhiệt do gắng sức, da thường bị ẩm ướt). Da nạn nhân ửng đỏ (da có thể chuyển thành màu đỏ khi thân nhiệt của nạn nhân tăng). Nhịp thở nhanh và nông. Tăng nhịp tim và mạch có thể tăng đáng kể, bởi vì, tim hoạt động mạnh nhằm tăng tuần hoàn, giúp làm mát cơ thể. Biến chứng do sốc nhiệt.
Sốc nhiệt là hình thái nghiêm trọng nhất của tổn thương do nhiệt, là hậu quả của việc tiếp xúc với nhiệt độ cao kéo dài, thường kết hợp với mất nước, gây tổn thương hệ thống kiểm soát thân nhiệt. Sốc nhiệt có thể gây tổn hại cho não, tim, thận, tiêu cơ vân và các cơ quan nội tạng khác trong cơ thể.
Cần làm gì khi gặp người bị sốc nhiệt?
Khi phát hiện người nghi bị sốc nhiệt cần nhanh chóng làm mát cơ thể nạn nhân bằng cách đưa nạn nhân vào nơi có bóng râm, mát hoặc đưa vào trong nhà, ngay lập tức cởi bỏ bớt quần áo dư thừa của nạn nhân.
Song song phải làm mát người bằng bất cứ phương tiện nào có sẵn như: phun nước mát, ngâm nước mát, nhúng khăn vào nước mát lau cho nạn nhân, có thể đặt túi nước đá, khăn lạnh vào đầu, cổ, nách, háng người bệnh.
Đồng thời cho nạn nhân uống nước mát hoặc các loại đồ uống không có cồn khác nếu họ có thể uống được. Cần khẩn trương gọi xe cấp cứu nhằm đưa nạn nhân đến cơ sở y tế gần nhất để được điều trị ngay tránh xảy ra biến chứng.
Phòng ngừa sốc nhiệt
Trời nắng nóng, để hạn chế sốc nhiệt, nhất là t.rẻ e.m, người cao t.uổi, người có bệnh về tim mạch, tăng huyết áp, các bệnh mạn tính cần hạn chế ra ngoài đường. Nếu bắt buộc phải đi ra đường khi trời nắng, nóng, cần phải đội mũ rộng vành hoặc nón, mặc quần áo mỏng bằng vải cotton, đeo kính râm và khẩu trang để chống nắng, nóng.
Những người là công nhân, người lao động, nặng nhọc, vận động viên, cầu thủ bóng đá… nên hạn chế làm việc trong thời gian dài ở môi trường nóng, ẩm. Mọi người làm việc trong trờinắng nóng không nên mặc nhiều quần áo, tốt nhất là mặc các loại quần áo mỏng, thoáng. Cần uống đủ lượng nước cần thiết (không để khát nước). Nếu có điều kiện, những người lao động ngoài trời, mất nước nhiều nên uống bổ sung nước chanh, nước trái cây, nước pha thêm một ít muối ăn.
Tuy nhiên, không nên uống nhiều nước đá hoặc nước quá lạnh dễ gây viêm họng. Nên tránh thủ tập thể dục, đi bộ vào những thời điểm nắng nóng.
