Không chỉ có nhân viên y tế trong tâm dịch hay những người phải làm việc dưới tiết trời nắng nóng cực điểm nói chung, trong cuộc sống hàng ngày, cũng có vô số những mối nguy hiểm giấu mặt đe dọa sức khỏe trong những ngày nắng nóng cực điểm.
Chúng ta đang trải qua những ngày nắng nóng cực điểm kéo dài với nền nhiệt độ trên 39 độ C, kéo theo rất nhiều hệ lụy cho sức khỏe. Cứ nhìn hình ảnh được chuyển ra từ tâm dịch Bắc Giang, chúng ta sẽ thấy thời tiết nắng nóng đáng sợ đến thế nào. Nó khiến bao nhân viên y tế bị sốc nhiệt, bị ngất xỉu, phải nằm la liệt dưới đất nghỉ ngơi. Nhưng cũng không chỉ có nhân viên y tế trong tâm dịch hay những người phải làm việc dưới tiết trời nắng nóng cực điểm nói chung, trong cuộc sống hàng ngày, cũng có vô số những mối nguy hiểm giấu mặt đe dọa sức khỏe trong những ngày nắng nóng cực điểm.
Dưới đây là một số những mối nguy hiểm trong ngày nắng nóng được giới chuyên gia chỉ rõ:
1. Sốc nhiệt do ngồi điều hòa
Bật điều hòa nhiệt độ quá thấp không chỉ tốn điện mà còn dễ làm người dùng bị sốc nhiệt do chênh lệch với nhiệt độ bên ngoài khi đi ra vào, gây ra nhiều hệ lụy sức khỏe.
Theo PGS.TS Nguyễn Tiến Dũng (Nguyên trưởng khoa Nhi, Bệnh viện Bạch Mai), nhiều người có suy nghĩ trời càng nóng càng bật điều hòa ở nhiệt độ thấp để làm mát cơ thể là sai lầm. Bật điều hòa nhiệt độ quá thấp không chỉ tốn điện mà còn dễ làm người dùng bị sốc nhiệt do chênh lệch với nhiệt độ bên ngoài khi đi ra vào, gây ra nhiều hệ lụy sức khỏe. Ngay cả những ngày nắng nóng, cũng không nên để nhiệt độ thấp hơn 5 độ C so với bên ngoài. Ngoại trừ những ngày nhiệt độ nóng trên 35 độ C, bạn có thể để điều hòa ở mức 28 độ C.
Giải pháp: Vào những ngày nắng nóng đỉnh điểm chỉ bật điều hòa ở mức 28-29 độ C. Ngoài ra, vào những ngày mát mẻ hơn 35 độ C, bạn chỉ nên bật ở mức thấp hơn 5 độ C bên ngoài trời để bảo vệ sức khỏe, tránh sốc nhiệt.
2. Ngạt khí trong ô tô
Vào mùa hè, nhất là vào tiết trời nắng nóng cao điểm, nhiều người tài xế có thói quen đóng kín cửa kính lại rồi ngủ trong ô tô bật điều hòa mát rượi để nghỉ ngơi sau những cuốc xe mệt nhoài. Điều này vô cùng nguy hiểm. Trong thực tế cũng đã ghi nhận không ít các vụ việc t.ử v.ong vì thói quen này.
Theo PGS.TS Trần Hồng Côn (khoa Hóa, Đại học Khoa học Tự nhiên, ĐHQGHN), khi lái xe đang di chuyển, có bật điều hòa thì lượng không khí luôn thay đổi. Vì thế khí CO không có nồng độ cao xung quanh xe và cũng khó len lỏi vào trong buồng lái. Trong khi đó, khi xe dừng lại, việc bật điều hòa như này lại vô cùng nguy hiểm, nồng độ khí CO tăng cao và nguy cơ ngạt thở, m.ất m.ạng là điều hoàn toàn có thể xảy ra.
Giải pháp: Trong tiết trời nắng nóng trên 40 độ C ở ngoài đường, khi lái xe đang ngồi chờ khách hoặc ngồi nghỉ ngơi thì tốt nhất nên kiếm những nơi có tán cây bóng mát để dừng đỗ. Nếu nằm nghỉ trong xe nên để chế độ lọc gió ngoài, đồng thời để hé cửa kính khoảng 2-3cm để không khí từ bên ngoài vào, tránh việc ngộ độc khí CO. Sau khoảng 45 phút ngồi điều hòa nên mở cửa ra ngoài xe để lấy không khí thoáng mát bên ngoài và hạn chế ngồi trong xe liên tục hàng giờ.
3. Nguy cơ vô sinh, viêm nhiễm vùng kín vì ngồi yên xe bị nóng
Trong khi ngồi ô tô có thể đỡ hơn khoản phải ngồi yên xe nóng thì đa số người dân vẫn sử dụng xe máy là phương tiện di chuyển chính. Những chiếc yên xe bị phơi dưới trời nắng vô cùng bỏng rát là nguồn cơn dẫn đến nhiều hệ lụy hơn bạn tưởng.
Đối với nam giới, khi “cậu nhỏ” tiếp xúc với nhiệt độ cao sẽ khiến quá trình sản x.uất t.inh binh bị hạn chế.
Theo BS sản phụ khoa Lê Thị Kim Dung (Bệnh viện Đa khoa Nông nghiệp), tiếp xúc với nhiệt độ quá cao có thể t.iêu d.iệt những vi khuẩn có lợi. Điều này sẽ khiến quá trình bảo vệ tự nhiên của vùng kín bị ngăn chặn, đồng thời tạo điều kiện cho nguy cơ gây viêm nhiễm gia tăng. Đối với nam giới, khi “cậu nhỏ” tiếp xúc với nhiệt độ cao sẽ khiến quá trình sản x.uất t.inh binh bị hạn chế. Mặc dù hiện nay chưa có nghiên cứu cụ thể, chính xác về việc ngồi lên yên xe nóng gây vô sinh nhưng điều này ít nhiều ảnh hưởng trực tiếp đến việc sản x.uất t.inh binh. Do đó chúng ta không nên chủ quan.
Giải pháp: Có thể xịt nước lên yên xe, sau đó đợi 1-2 phút rồi mới ngồi lên. Hạn chế mặc quần quá mỏng để tránh nắng hoặc yên xe làm bỏng rát da. Bạn cũng có thể sử dụng các loại vải chống nắng phủ lên xe nếu bắt buộc phải ngồi lên yên đang nóng.
Chuyên gia chỉ cách phòng tránh sốc nhiệt, say nắng trong mùa hè
Miền Bắc đang bước vào giai đoạn nắng nóng gay gắt và rất dễ gây ra hiện tượng sốc nhiệt, say nắng.
Để giúp người dân có thêm kiến thức giúp mình phòng tránh và sơ cứu khi gặp người bị sốc nhiệt, say nắng, PGS.TS Nguyễn Văn Chi – Phụ trách Trung tâm Cấp cứu A9, Bệnh viện Bạch Mai đã có những chia sẻ về vấn đề này.
PGS.TS Nguyễn Văn Chi cho biết, sốc nhiệt là tình trạng nhiệt độ cơ thể tăng cao đến mức gây tổn thương đến hệ thống thần kinh trung ương và các mô khác, đặc biệt khi nhiệt độ cơ thể đạt mức 40C hoặc cao hơn. Cơ thể mỗi người có cơ chế điều hòa thân nhiệt để giữ cho nhiệt độ cơ thể ở mức cân bằng, quanh 37 độ C. Trong thời tiết nắng nóng, cơ thể vừa sinh ra nhiệt trong quá trình hoạt động, vừa hấp thụ nhiệt từ môi trường vào cho nên nguy cơ tăng thân nhiệt do ở lâu trong môi trường nắng nóng là rất cao. Khi nhiệt độ cơ thể tăng lên, cơ thể sẽ thực hiện các cơ chế để điều tiết giữ thân nhiệt như thở nhanh, dãn mạch dưới da, toát mồ hôi, ức chế quá trình sinh nhiệt trong cơ thể,… Tuy nhiên, nếu ở trong môi trường nắng nóng kéo dài, các cơ chế đó sẽ không còn hiệu quả, khi nhiệt độ tăng lên trên 41 độ C kéo dài, nó sẽ làm ảnh hưởng đến các chức năng của các cơ quan quan trọng như não, tim, phổi, thận và đặc biệt khi nhiệt độ tăng quá cao, các hoạt động chuyển hóa trong cơ thể sẽ rối loạn nghiêm trọng, dẫn đến hôn mê, co giật.
Theo PGS.TS Nguyễn Văn Chi, các đối tượng có nguy cơ cao nhất đối với sốc nhiệt là những người phải làm việc trong điều kiện môi trường nắng nóng như người nông dân làm việc trên cánh đồng, người công nhân làm việc trên lò cao, các vận động viên thi đấu, luyện tập dưới điều kiện nắng nóng… Đặc biệt, trong giai đoạn này, nhiều nhân viên y tế vừa phải chiến đấu với dịch Covid-19 trong điều kiên nắng nóng, vừa phải mặc những bộ quần áo chống dịch lại không được bật điều hòa khiến nhiệt độ cơ thể tăng cao, là nguyên nhân gây ra say nắng, sốc nhiệt.
Sốc nhiệt có thể xảy ra với bất kỳ ai nhưng trẻ nhỏ và người lớn t.uổi có nguy cơ cao gặp phải tình trạng này. Thanh thiếu niên khỏe mạnh có tham gia tập luyện thể thao hoặc tắm nắng dưới nhiệt độ nóng cũng có nguy cơ bị sốc nhiệt. Thông thường, những người trẻ, khỏe không nhận thấy được các triệu chứng ban đầu của sốc nhiệt cũng như không mấy chú tâm đến chúng, hoặc họ có thể cảm thấy ngại khi than phiền về việc cảm thấy khó chịu trong quá trình luyện tập thể thao.
Cũng theo PGS.TS Nguyễn Văn Chi, dấu hiệu đầu tiên là vã mồ hôi khi cơ thể phản ứng tỏa nhiệt. Nhiệt độ tăng dần, tăng dần đến khi cơ thể không giải phóng được khiến bệnh nhân kiệt sức và ngất xỉu.
Các triệu chứng khác của sốc nhiệt, bao gồm: Đau đầu; chóng mặt và choáng váng; da đỏ, nóng và khô; yếu cơ hoặc chuột rút; buồn nôn và ói mửa; nhịp tim nhanh; thở nhanh, thở nông. Nếu nặng hơn bệnh nhân sẽ có những biểu hiện thay đổi hành vi như nhầm lẫn, mất phương hướng hoặc loạng choạng, thậm chí co giật, mất ý thức, hôn mê… Nếu không xử lý kịp thời thì sốc nhiệt có thể để lại nhiều hậu quả đáng tiếc với sức khỏe.
Để phòng tránh sốc nhiệt, PGS.TS Nguyễn Văn Chi khuyến cáo, trong những ngày nắng nóng, nhiều người vẫn phải làm việc ngoài trời như nông dân, công nhân xây dựng, những người phải di chuyển trên đường. Nếu phải ở lâu ở ngoài trời, thì cố gắng tránh thời điểm từ 11 giờ trưa đến 15 giờ chiều là thời điểm cường độ nắng nóng cao nhất. Mỗi người phải có các biện pháp bảo vệ cơ thể như mặc quần áo bảo hộ lao động chống nắng, làm thông thoáng, che chắn, khi làm việc ngoài trời. Đặc biệt cần lưu ý uống đủ nước để phòng mất nước. Nếu người dân phải lưu thông trên đường thì cần đội mũ nón, che ô, mặc đồ chống nắng. Người lao động ngoài trời ngoài việc có đầy đủ phương tiện dụng cụ chống nắng thì cứ sau 1 khoảng thời gian phải vào chỗ mát tạm nghỉ 10 – 15 phút để cơ thể hạ nhiệt và bổ sung thêm nước cho cơ thể. Trung bình một người nên uống từ 2,5 -3 lít nước/ngày trong những ngày nắng nóng
“Khi phát hiện nạn nhân bị sốc nhiệt hoặc say nắng việc cần làm đầu tiên là phải sơ cứu bệnh nhân. Người nhà cần nhanh chóng chuyển bệnh nhân ra khỏi khu vực nắng nóng, đưa vào khu vực mát, cởi bớt quần áo, dùng các biện pháp hạ nhiệt bằng quạt, lau khăn ẩm nước mát toàn thân. Nếu bệnh nhân tỉnh cho uống nước mát để bù nước, cố gắng hạ thân nhiệt bệnh nhân xuống, nhanh chóng gọi cấp cứu 115 hoặc bố trí phương tiện phù hợp để đưa bệnh nhân đến cơ sở y tế gần nhất để các bác sỹ có thể khám, đ.ánh giá toàn trạng bệnh nhân, hạ sốt, truyền dịch…” – PGS.TS Nguyễn Văn Chi lưu ý.
