Bệnh Parkinson là một tình trạng thoái hóa thần kinh tiến triển mạn tính do mất các tế bào chứa dopamine của vùng chất đen và tỷ lệ lưu hành thì tăng theo độ t.uổi.
Do tình trạng già hoá và gia tăng dân số ngày càng cao, tỷ lệ mắc Parkinson ước tính sẽ tăng 23.2% vào năm 2025. Bài viết dưới đây đưa ra cái nhìn tổng quan về bệnh và cách phòng ngừa.
Nguyên nhân gây bệnh
Nguyên nhân của Parkinson vẫn chưa được xác định chắc chắn nhưng từ lâu đã có giả thuyết cho rằng việc tiếp xúc với các yếu tố nguy cơ từ môi trường có thể là một nguyên nhân quan trọng, cùng với các yếu tố di truyền. Phần lớn các trường hợp được cho là phát sinh một cách riêng lẻ, mặc dù có tới 20% người bị Parkinson cũng có người thân trong gia định mắc bệnh. Hút t.huốc l.á, cà phê và rượu có thể gây ra những ảnh hưởng bất lợi tới sự tiến triển của Parkinson.
Bệnh có triệu chứng thế nào?
Các triệu chứng của Parkinson bao gồm các vấn đề về dây thần kinh vận động, chẳng hạn như nhịp tim chậm, căng cứng, run khi nghỉ và mất ổn định tư thế. Tuy nhiên, các triệu chứng không liên quan tới dây thần kinh vận động, chẳng hạn như trầm cảm, suy giảm nhận thức, đau đớn và rối loạn mất tự chủ cũng thường xuất hiện và chúng có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống của bệnh nhân.
Các triệu chứng ảnh hưởng đến vận động chủ yếu là do sự mất dần các tế bào thần kinh dopaminergic trong vùng chất đen, điều này làm giảm lượng dopaminergic vào vùng thượng thận và các vùng não khác.
Biểu hiện thường gặp ở bệnh nhân Parkinson.
Parkinson nổi tiếng là khó chẩn đoán vì bệnh nhân thường trình bày tình trạng bệnh theo nhiều cách khác nhau và không có sẵn các xét nghiệm chẩn đoán cụ thể. Nếu nghi ngờ mắc Parkinson, bệnh nhân nên được điều trị nhanh chóng với bác sĩ chuyên khoa có chuyên môn về chẩn đoán phân biệt tình trạng bệnh.
Sau khi chẩn đoán Parkinson chính thức được đưa ra, bệnh nhân cần được kiểm tra thường xuyên theo chu kỳ 6-12 tháng và nếu các đặc điểm lâm sàng không điển hình phát triển, chẩn đoán cần được xem xét lại.
Biện pháp phòng ngừa bệnh Parkinson
Do nguyên nhân của Parkinson vẫn chưa được xác định chắc chắn, nhưng chúng ta vẫn có thể can thiệp dự phòng vào các yếu tố nguy cơ bằng cách thay đổi lối sống khoa học ngay từ khi còn trẻ:
Tắm nắng thường xuyên để bổ sung đủ vitamin D cho cơ thể. Theo nghiên cứu của các nhà khoa học, hầu hết các bệnh nhân mắc bệnh Parkinson đều có nồng độ Vitamin D thấp.
Uống trà xanh hàng ngày có tác dụng ngăn không cho độc tố có thể g.iết c.hết tế bào thần kinh thâm nhập vào não.
Sử dụng cà phê hợp lý giúp ngăn ngừa nhiều vấn đề sức khỏe, trong đó giúp hạn chế nguy cơ mắc bệnh.
Tránh xa môi trường độc hại, đặc biệt thuốc diệt trừ sâu…
Bổ sung nguồn dinh dưỡng từ những loại hoa quả giàu flavonoid.
Có chế độ tập thể dục khoa học.
Thấy cơ thể có những thay đổi này cẩn thận mắc Parkinson mà không biết
Parkinson là bệnh rối loạn thoái hóa hệ thần kinh trung ương. Hiện người ta vẫn chưa tìm ra cách chữa trị tận gốc căn bệnh nên việc phát hiện sớm là rất quan trọng.
Bệnh Parkinson là một trong những bệnh về thần kinh thường xảy ra khi nhóm tế bào trong não bị thoái hóa, không thể kiểm soát được vận động của cơ bắp, khiến cho người bệnh đi lại khó khăn, cử động chậm chạp, chân tay run cứng. Khi bệnh nghiêm trọng hơn có thể ảnh hưởng đến các tế bào thần kinh, làm thiếu hụt dopamine.
Dù dày công nghiên cứu nhưng các nhà khoa học vẫn chưa tìm ra nguyên nhân mà chỉ có thể đưa ra một số yếu tố gây bệnh như: Do t.uổi tác (lớn t.uổi), do di truyền, do yếu tố môi trường, thậm chí có thể là do virus… Hiện cũng chưa có phương pháp nào có thể chữa khỏi hoàn toàn căn bệnh này mà chỉ có những biện pháp giúp cải thiện chất lượng cuộc sống, làm giảm tốc độ tiến triển của bệnh.
Vì thế việc phát hiện các triệu chứng của bệnh và điều trị kịp thời là rất quan trọng. Khi bị Parkinson bệnh nhân có thể có một hoặc một số dấu hiệu sau:
Run
Hiện tượng run do mắc Parkinson thường xảy ra ở môi, ngón tay, đôi khi cả bàn tay. (Ảnh minh họa)
Triệu chứng này xuất hiện ở hơn 50% bệnh nhân mắc bệnh Parkinson. Hiện tượng run thường xảy ra ở môi, ngón tay, đôi khi cả bàn tay lúc đang ở trạng thái nghỉ ngơi, nhưng sẽ biến mất khi hoạt động. Bàn tay sẽ lắc nhịp nhàng, thường từ 4-6 lần/giây, hoặc ngón tay bị run như thể lăn viên thuốc giữa ngón tay cái và ngón trỏ.
Giảm cảm giác về mùi
Ở giai đoạn đầu, bệnh Parkinson thường ảnh hưởng đến khứu giác của con người, làm cho bệnh nhân không có khả năng phân biết mùi của thực phẩm. Các chuyên gia của viện Nghiên cứu sức khỏe Thái Bình Dương ở Hawaii (Mỹ) cho biết hiện tượng khứu giác suy yếu có thể xảy ra ít nhất 4 năm trước khi bệnh Parkinson phát triển. Tình trạng mất khả năng nhận dạng mùi sẽ ngày càng nặng nếu không được chữa trị kịp thời.
Chữ viết thay đổi
Những người mắc Parkinson sẽ thấy chữ viết tay trông khác hơn so với trước, các con chữ ngày càng nhỏ đi và khít với nhau, việc cầm bút cũng trở nên khó khăn hơn.
Tính cách thay đổi
Bộ não là nơi điều khiển suy nghĩ, hành động, nhìn nhận và phản ứng với các tình huống thường ngày, nên sự thay đổi đột ngột trong tính cách cũng có thể là dấu hiệu sớm của bệnh Parkinson.
Phối hợp các hoạt động chậm chạp
Đây là một trong những dấu hiệu rõ rệt nhất ở giai đoạn đầu của bệnh Parkinson. Lúc này bất kỳ việc thay đổi tư thế hay thực hiện động tác bình thường nào như quay đầu, quay người, buộc dây giày… đều được làm với tốc độ chậm, không rõ ràng.
Nhiều người bệnh còn xuất hiện hiện tượng cứng cơ. Cơ bắp và các khớp có xu hướng cứng và không co giãn được. Khi đi bộ, cánh tay thường không đ.ánh được, không lắc được; bàn chân có cảm giác như mắc kẹt dưới đất.
Khả năng giữ thăng bằng giảm sút
Bệnh nhân Parkinson thường có dáng người co cúi, hai vai gập xuống, đầu nhô ra phía trước. Bên cạnh việc phối hợp các hoạt động chậm chạp thì họ khó giữ được thăng bằng và dễ bị ngã.
Giọng nói yếu
Bệnh nhân Parkinson có thể bị thay đổi giọng nói, đó là giọng nói trở nên nhẹ nhàng, yếu ớt hoặc nói ngọng bất thường.
Khuôn mặt đơ cứng
Bệnh Parkinson xảy ra khi nhóm tế bào trong não bị thoái hóa, không thể kiểm soát, điều khiển được cử động nên những người bị bệnh rất khó biểu lộ cảm xúc, thường nhìn chằm chằm vào một khoảng không nào đó, mắt thì liên tục chớp.
Rối loạn giấc ngủ
Người mắc Parkinson có thể hét lên, nghiến răng trong khi ngủ. (Ảnh minh họa)
Theo các chuyên gia thần kinh học bệnh Parkinson có liên quan đến một dạng rối loạn hành vi trong giấc ngủ. Trong khi ngủ, những người mắc chứng Parkinson có thể hét lên, nghiến răng, đ.ấm đ.á, thậm chí tấn công người khác. 40% dạng rối loạn này dễ dẫn đến nguy cơ phát bệnh Parkinson.
Vấn đề về đường ruột
Bệnh nhân Parkinson có thể bị táo bón hoặc các vấn đề về tiêu hóa, đặc biệt với người lớn t.uổi. Lý do là bởi Parkinson ảnh hưởng đến hệ thống thần kinh tự chủ, trong đó quy định hoạt động của cơ trơn ở ruột và bàng quang. Lưu ý táo bón liên quan đến Parkinson khác táo bón thông thường ở chỗ người bệnh thường có thêm cảm giác no, ngay cả khi ăn rất ít và tình trạng này thường kéo dài.
Đau cổ, đau vai kéo dài
Đau cổ liên quan đến Parkinson khác với đau cổ thông thường chủ yếu là ở cảm giác dai dẳng, kéo dài, kể cả khi có sự can thiệp của y tế như dùng thuốc mà không thuyên giảm. Một số người có thể ít bị đau nhưng thay vào đó bị tê và ngứa, cũng có người đau nhức và khó chịu từ vùng vai đến cánh tay.
Phòng bệnh bao giờ cũng tốt hơn chữa bệnh, do đó để phòng ngừa bệnh Parkinson chúng ta nên làm những điều sau:
-Thường xuyên tắm nắng để bổ sung vitamin D cho cơ thể. Theo nghiên cứu, hầu hết các bệnh nhân mắc bệnh Parkinson đều có nồng độ Vitamin D thấp.
-Uống trà xanh hàng ngày, sử dụng cà phê hợp lý giúp ngăn ngừa nhiều vấn đề sức khỏe, trong đó giúp hạn chế nguy cơ mắc bệnh.
-Tránh xa môi trường độc hại, đặc biệt thuốc diệt trừ sâu…
– Bổ sung nguồn dinh dưỡng từ những loại hoa quả giàu flavonoid.
– Có chế độ tập thể dục phù hợp với tình trạng sức khỏe và độ t.uổi
