Dù bạn có thực hiện bất cứ chế độ ăn uống lành mạnh nào nhưng sẽ vẫn thất bại nếu còn mắc những thói quen sai lầm dưới đây khi ăn.
Theo TS.BS Nguyễn Trọng Hưng – Trưởng khoa khám và tư vấn dinh dưỡng người lớn (Viện Dinh dưỡng Quốc gia), hiện nay thói quen ăn uống không hợp lý, thiếu khoa học là một trong những yếu tố nguy cơ dẫn tới gánh nặng bệnh tật và t.ử v.ong.
Thực tế cho thấy, không có một chế độ ăn nào là phù hợp cho tất cả mọi người, tùy vào thể trạng, cơ địa và bệnh lý có sẵn trong cơ thể, mỗi người sẽ có một chế độ ăn phù hợp nhất. Để làm được điều này phải có sự tư vấn kỹ lưỡng của các bác sĩ, chuyên gia dinh dưỡng nhất là những người có bệnh lý nền.
Để bảo vệ sức khỏe, hạn chế bệnh tật nhất là các bệnh không lây nhiễm như gout, rối loạn mỡ m.áu, đái tháo đường… mỗi người cần thực hiện một chế độ ăn lành mạnh với đủ 4 nhóm chất: Đường bột, Chất béo, Đạm, Vitamin và khoáng chất.
Dưới đây là những thói quen ăn uống chưa tốt mà nhiều người mắc phải và cách khắc phục:
– Hiện nay chế độ ăn của người Việt chưa đủ lượng rau xanh, quả chín theo khuyến cáo của WHO (400-500gram/ngày)
– Chưa ăn đa dạng các loại rau xanh, quả chín, chỉ ăn những loại yêu thích
– Sai lầm trong chế biến làm mất nhiều vitamin…
Lời khuyên:
– Ăn ít nhất 400-500 gam rau và quả chín mỗi ngày (không tính các loại củ như khoai, sắn và các củ tinh bột khác).
– Bữa ăn nào cũng có rau, nên ăn rau trước.
– Ăn quả tươi và rau củ quả sống thay cho thức ăn vặt.
– Ăn rau quả theo mùa (mùa nào thức nấy).
– Ăn đa dạng nhiều loại rau, quả.
– Hiện nay, lượng đường người Việt sử dụng đang nhiều hơn khuyến nghị (thường trên 50gram đường/ngày).
– Ngoài việc sử dụng trực tiếp đường tinh chế trong chế biến món ăn, nhiều người Việt sử dụng đường có trong các thức uống: Nước uống có ga, trà sữa…
Lời khuyên:
– Đường đơn nên ở ngưỡng dưới 10% trong tổng số năng lượng khẩu phần (tốt nhất là dưới 5%) để kiểm soát được cân nặng, giảm các nguy cơ về tim mạch, thừa cân-béo phì và đái tháo đường…
– Hạn chế sử dụng các loại thức ăn nước uống có hàm lượng đường cao như đồ ăn vặt, kẹo, nước ngọt (có ga hoặc không có ga), nước quả, các dịch cô đặc hoặc bột pha nước uống, nước uống có hương vị, nước uống năng lượng, trà uống liền, cà phê uống liền, sữa có đường.
– Ăn các loại quả và rau sống thay vì đồ ăn vặt có chứa đường.
Hiện người Việt đang ăn lượng muối quá nhiều so với khuyến nghị của WHO là dưới 5gram/ngày.
Việc ăn nhiều natri (nhiều muối) và ít kali góp phần gây tăng huyết áp và làm tăng nguy cơ bệnh tim và đột quỵ
Lời khuyên:
– Giảm mức tiêu thụ muối xuống dưới 5g một ngày bằng cách:
– Hạn chế dùng muối và các gia vị chứa nhiều muối (như nước mắm, nước tương) khi nấu nướng và chuẩn bị thực phẩm.
– Không để muối và các loại nước chấm mặn trên bàn ăn.
– Khi chấm, nên chấm nhẹ tay
– Giảm tiêu thụ các thức ăn vặt chứa nhiều muối.
– Chọn các thực phẩm có hàm lượng muối thấp.
– Trong khẩu phần ăn hiện nay của người Việt có nhiều chất béo có nguồn gốc động vật lớn, chất béo bão hòa nhất là các sản phẩm chiên rán, nướng, đồ ăn vặt…
– Nên ăn chất béo chưa bão hòa có nhiều trong cá, quả bơ và các loại hạt (tổng chất béo chiếm dưới 30% năng lượng khẩu phần ăn).
Lời khuyên:
– Nên hấp hoặc luộc thức ăn thay vì chiên xào, thực phẩm đóng gói sẵn có nhiều chất béo chuyển hóa công nghiệp.
– Sử dụng các loại sữa hoặc chế phẩm sữa tách bơ, thịt nạc, hoặc loại bỏ các phần mỡ thừa khỏi thịt.
Đau đầu mua óc lợn về ăn tưởng tốt, không ngờ đây lại là sai lầm nhiều người mắc phải
Nhiều người bị đau đầu thường mua óc lợn về hầm hoặc hấp ăn với mong muốn khỏi đau đầu, tuy nhiên đây là một sai lầm rất thường gặp.
Thạc sĩ, bác sĩ Doãn Thị Tường Vi – Viện phó Viện Dinh dưỡng lâm sàng cho biết khi nói đến việc ăn nội tạng động vật nhiều người thường nghĩ ngay đến mỡ m.áu, rối loạn mỡ m.áu vì cho rằng đây là đồ ăn nhiều cholesterol.
Theo bác sĩ Vi điều này chỉ đúng một phần, bởi nội tạng động vật chỉ không tốt với những người đang có sẵn bệnh lý, hoặc ăn quá nhiều. Còn xét về khía cạnh dinh dưỡng, nội tạng động vật cũng có một số tác dụng nếu ăn vừa đủ.
Ngoài ra, cũng có một số quan niệm sai lầm khi ăn uống nội tạng động vật, điển hình như việc ăn óc động vật (chủ yếu là óc lợn) để chữa khỏi đau đầu, cho trẻ ăn óc lợn để thông minh hơn hay ăn tiết canh để lấy may (lấy đỏ). Bác sĩ Tường Vi cho biết đây là quan niệm hoàn toàn sai lầm, thậm chí còn gây hại cho sức khỏe nếu sử dụng quá nhiều.
Óc lợn chứa nhiều cholesterol vì thế tuyệt đối không nên ăn nhiều.
Theo đó, óc lợn có nhiều khoáng chất như canxi, phốt pho, sắt… không thua kém gì thịt lợn, tuy nhiên trong óc lợn lại chứa hàm lượng cholesterol rất lớn, còn nhiều hơn cả thịt lợn.
Theo số liệu thống kê, cứ trong 100g óc lợn có 3.100mg cholesterol, số lượng này cao hơn rất nhiều so với các loại thịt khác. Vì thế nếu sử dụng óc lợn quá nhiều sẽ gây tăng lượng cholesterol, ảnh hưởng tới quá trình hấp thu và trao đổi chất trong cơ thể.
Nếu lượng cholesterol quá cao sẽ tích lại ở mạch m.áu trong một thời gian dài, hình thành xơ cứng động mạch, lòng động mạch bị hẹp lại. Hậu quả là sự vận chuyển m.áu trong cơ thể bị cản trở, từ đó dẫn đến các bệnh về tim mạch.
Còn đối với tiết canh, dù đã được truyền thông nhiều nhưng vẫn có không ít người sử dụng loại đồ ăn này. Theo bác sĩ Tường Vi, việc sử dụng tiết canh sẽ để lại rất nhiều nguy cơ với sức khỏe, điển hình nhất đó là việc bị nhiễm khuẩn liên cầu có thể dẫn đến t.ử v.ong.
Với người bình thường không có bệnh lý tiềm tàng có thể ăn được nội tạng nhưng không nên ăn nhiều. (ARnh minh họa)
Theo vị chuyên gia này, các bộ phận nội tạng động vật như tim, gan, lòng, óc, bầu dục… xét về giá trị dinh dưỡng thì nó đều có những giá trị riêng đối với cơ thể. Trong phủ tạng có nhiều muối vô cơ, vitamin rất phong phú, điển hình như gan là tạng có nhiều sắt và vi chất có lợi cho cơ thể. Tuy nhiên, dù có nhiều chất nhưng bất cứ loại thực phẩm nào nếu ăn quá nhiều cũng không hề tốt cho sức khỏe.
“Như đã nói, vấn đề mọi người lo ngại nhất khi ăn nội tạng động vật đó là sợ mỡ m.áu, sợ mắc các bệnh chuyển hóa do phủ tạng chứa nhiều đạm, chất béo không no, hàm lượng cholesterol cao…
Tuy nhiên, nếu biết cách sử dụng hợp lý và điều độ thì nội tạng vẫn có những giá trị nhất định với cơ thể. Với những người bị rối loại chuyển hóa, có cholesterol cao, bị gút, béo phì… không nên ăn nội tạng động vật”, bác sĩ Tường Vi nói.
Theo đó, để đảm bảo sức khoẻ những người khỏe mạnh chỉ nên sử các loại nội tạng 1 lần/ tuần, lượng sử dụng các nội tạng ở mức độ vừa phải. Mua phủ tạng có nguồn gốc rõ ràng và nấu chín trước ăn. Tuyệt đối không ăn sống hay ăn tái các phủ tạng vì nguy cơ ngộ độc rất cao.
Bác sĩ Vi khuyến cáo, tốt nhất nên lựa chọn nội tạng về nhà tự chế biến để đảm bảo an toàn, bởi các phủ tạng đã được tẩy trắng ăn vào sẽ rất nguy hiểm. “Nội tạng là loại thực phẩm rất dễ nhiễm khuẩn đã nấu chín và không sử dụng hết, lượng nội tạng thừa cũng nên bỏ đi không nên ăn sau khi đã để qua đêm vì chúng rất dễ nhiễm khuẩn trở lại và gây ngộ độc”, bác sĩ Vi khuyên.
